Dankzij dit tussenjaar kunnen VMBO'ers hun keuze voor een vervolgopleiding nog even uitstellen

Je bent 15 en hebt je VMBO-diploma op zak. Maar wat dan? Veel jonge mensen hebben nog geen idee wat ze verder willen. Daarom is er een pilot gestart op het Amsterdamse ROC TOP. In een middenjaar krijgen leerlingen de kans na te denken over wat ze willen.

Elke van den Hout zag dat haar 15-jarige dochter Kee het moeilijk had een vervolgopleiding te kiezen. En Kee was duidelijk niet de enige. Ze vroeg zich af waarom er voor twijfelaars niet een jaar bestaat waarin geslaagde VMBO'ers kunnen nadenken wat ze later willen worden. Ze bedacht zelf een oplossing: een "Mind The Gap-Jaar" en ging met dat idee bij opleidingen langs. Met succes.

Horizon verbreden

Het bij begon bij Elke als een niet-vastomlijnd idee, dat M-jaar. Jongeren met een VMBO-diploma zouden daarin de mogelijkheid moeten krijgen vakken te volgen die ze nog niet eerder hebben gehad zoals Spaans en filosofie. Het doel? Hun horizon verbreden en dan -hopelijk- in staat zijn om een betere en verantwoorde keuze te maken over een vervolgopleiding.

Om het idee te laten rijpen en uiteraard om te kijken of het levensvatbaar is ging ze gesprekken voeren met docenten, decanen, leerlingen, politici en onderwijsdeskundigen. En met succes: ze wist haar gesprekspartners te overtuigen.

Opener en positiever

ROC TOP in Amsterdam was de eerste onderwijsinstelling die er mee aan de slag ging. In september begonnen ze een pilot met acht leerlingen en volgens Elke's dochter Kee is de hele klas enthousiast. Ze worden aan het denken gezet door vakken als filosofie, en komen erachter dat er meer beroepen zijn dan alleen maar kapper of timmerman.

Het jaar heeft ook als doel op een positieve manier aan de persoonlijkheid van de jongeren te werken. "Vroeger durfde ik niet op de voorgrond te treden. Ik was enigszins verlegen, dat is nu aan het veranderen. Ik ben veel opener geworden en ook veel positiever", vertelt Kee.

Leren kijken en vragen stellen

Naast het volgen van de lessen in klassikaal verband bezoeken ze met z'n allen bedrijven. Stel dat je wilt werken in de horeca, maar hebt geen idee hoe het daar nu in het echt toegaat. Dan bezoekt de klas een horecabedrijf en praat met koks, obers en de baas van het restaurant.

En onlangs waren ze nog op bezoek bij Q-Music in Amsterdam om te kijken hoe radio wordt gemaakt. Leren, kijken, vragen stellen. Dat is de inzet van het jaar.

'Zet ze aan het denken'

Jelle Jolles is auteur van het boek 'het Tienerbrein'. Hij staat helemaal achter het M-jaar. "Het allerbelangrijkste is dat je jongeren aan het denken zet, dat je jonge mensen prikkelt, ze laat lezen om ze in contact te brengen met nieuwe ideeën."

Op VMBO-niveau gebeurt dat volgens hem te weinig. En niet alleen docenten maken zich hieraan schuldig, ook ouders doen vaak veel te weinig om hun kids te prikkelen. "Zet ze aan het denken", wil hij wel van de daken schreeuwen.

Scholen nu aan zet

Inmiddels krijg het ROC TOP vragen van andere scholen: 'Hoe werkt het? Tonen de leerlingen interesse? Is het pittig?' Het blijkt vooral enthousiasmerend voor jonge mensen die er zin in hebben en belangstelling tonen, is de ervaring van Elke nu.

De reacties op de pilot zijn tot nu toe allemaal positief. "Ik word er heel blij van, nu de rest van Nederland nog", zegt Elke optimistisch. Aan haar ligt het niet, want ze voerde alweer volop gesprekken met ambtenaren van het ministerie van Onderwijs. Dat ministerie legt nu de bal bij de scholen, die er wat hun betreft mee aan de slag kunnen. En of dochter Kee al weet wat ze na dit schooljaar gaat doen? Daar is het na 3,5 maand M-jaar nog net te vroeg voor.