Column Kees Boonman: Pim Fortuyn, vijftien jaar geleden

Hij zat ineengedoken op ’n stoel, en hield zijn handen op zijn hoofd alsof hij bang was geslagen te worden. Pim Fortuyn was op de redactie. “Waar ben ik in Godsnaam aan begonnen, hoe moet het verder, ik weet het niet meer”. Ik had met hem te doen, want zó had ik Fortuyn nog nooit gezien. 

Zondag 10 februari 2002. De avond daarvoor was het tot een scheuring gekomen tussen Fortuyn en Leefbaar Nederland. Fortuyn had in een interview in de Volkskrant gezegd dat desnoods artikel 1 uit de Grondwet moet worden geschrapt als het verboden wordt, op grond van het anti-discriminatiebeginsel, beledigende dingen over de islam te zeggen. Dat vond Leefbaar Nederland onder leiding van Jan Nagel te ver gaan. Fortuyn verliet het crisisberaad en deed vanuit zijn Jaguar de historische uitspraak:

'Vergis je niet, ik word de minister-president van dit land'.

 

Hij begon voor zichzelf. Ik leidde toen in 2002 de redactie van KRO’s Netwerk. Na veel faxen en telefoontjes hadden we Fortuyn overgehaald naar Hilversum te komen om ’s avonds exclusief in Netwerk zijn verhaal te doen. ’s Middags had Jan Nagel zíjn versie gegeven bij Buitenhof.

Nu, vijftien jaar na de moord op Fortuyn,  komt de geschiedenis opnieuw voorbij. Fortuyn was apart, onvoorspelbaar, lastig en hield zich, zo  begreep ik later, vaak met pillen overeind als wapen tegen een depressie. We hebben hem ook eens gevraagd voor een studiogesprek met Ad Melkert, maar op het laatst liet hij het afweten. Een lege stoel naast Melkert maakte de afwezigheid van Fortuyn voor de kijkers zichtbaar.

Op 12 april 2002 hadden we het dan eindelijk voor elkaar. PvdA-lijsttrekker Melkert ging live in debat met LPF-lijsttrekker Fortuyn onder leiding van Fons de Poel. Als politiek theater kan zijn dan was dit theater. Ik weet nog goed dat ik Dick Benschop, PvdA-staatssecretaris die in de studio aanwezig was om Melkert mentaal te ondersteunen aan Fortuyn wilde voorstellen. “Wat moet ik met die man”, zei Fortuyn tegen mij en maakte al lopend een wegwerpgebaar richting Benschop die met verbazing geschrokken op een bankje bleef zitten.

Deze week las ik opnieuw Fortuyn’s ‘De puinhopen van acht jaar Paars'. Het leest als een manifest en het is rechts en links tegelijk. Uit Schengen stappen, een streng asielbeleid, de lucht- en  landmacht afschaffen, minder ministers, het Catshuis als hoofdzetel van het kabinet maken en het hek er omheen weghalen zodat iedereen daar in de tuin kan rondstruinen omdat het landgoed per slot door ons betaald wordt. Zo leest het boek.

Ik heb begrepen dat de vier partijen die nu aan de formatietafel zitten zo ver nog niet zijn. Pim Fortuyn was raar en ook niet raar tegelijk. Was ooit lid van de PvdA, promoveerde bij een marxist en had iets van een katholieke missionaris maar dan zonder zich aan het celibaat te houden. Hij zat graag aan tafel bij Business Class van Harry Mens, waar een zichzelf respecterend intellectueel normaal gesproken niet gezien wil worden. Hij kreeg les van paters Augustijnen op het Mendelcollege in Haarlem, net als Paul Witteman. Toen ík daar veel later les kreeg was er nog één Augustijn over, die ik nu nog dankbaar ben omdat hij mij door het herexamen economie loodste.

Op 6 mei 2002 was ik bij uitzondering iets eerder thuis. Rond zes uur in de avond werd Fortuyn op het Mediapark in Hilversum neergeschoten. Zo snel ben ik later nooit meer naar Hilversum gereden. Ik moest bij de montage beslissen hoe lang  het beeld van een dode Pim Fortuyn, bij wie het bloed nog uit het hoofd sijpelde, kon blijven staan. Ik ben een paar maanden later nog in het Noord-Italiaanse Provesano di San Giorgio della Richinvelda  geweest. Fortuyn had daar sinds een paar jaar ’n vakantiewoning. Ik was er in de buurt. Ik zag hoe daar een, naar Nederlandse begrippen, ongebruikelijk grote graftombe werd gebouwd. 

De erfgenaam van Fortuyn is niet Geert Wilders, maar de erfenis heeft wel geleid tot een politieke klimaatsverandering in Nederland waar we nog steeds niet helemaal raad mee weten.

Kees Boonman (@KeesBoonman) is de vaste politiek commentator van EenVandaag Radio en presentator van het politieke radioprogramma Kamerbreed.

Bekijk hieronder #KEESVLOG 8