In de slotpeiling van EenVandaag en Ipsos staat de coalitie op nog minder zetels dan in 2019. Zo weinig dat de veelbesproken samenwerking met PvdA/GroenLinks in gevaar komt. BBB wint daarentegen fors.
Ten opzichte van 2 weken geleden verliest de VVD 3 zetels. De partij staat nu op 12 zetels, evenveel als bij de verkiezingen in 2019. BBB wint juist flink en staat een dag voor de verkiezingen op 13 zetels, een stijging van 4 ten opzichte van 2 weken geleden. Het is niet te zeggen welke partij de grootste wordt: PvdA/GroenLinks (14), BBB (13) en VVD (12) staan zo dichtbij elkaar dat het nog alle kanten op kan.
Eerste Kamer opgeschud
Als deze slotpeiling in de buurt komt van de uitslag zal de Eerste Kamer flink worden opgeschud. Dat gebeurt vooral op de rechterflank. Forum voor Democratie verliest 10 van de 12 zetels die het in 2019 haalde. Deze partij houdt er nog 2 over. Die kiezers waaien vooral uit over de PVV (8), BBB (13) en JA21 (3). Die partijen staan daardoor allemaal op flinke winst.
Bij de linkse oppositie is het beeld opvallend stabiel. PvdA/GroenLinks krijgen samen 14 zetels, evenveel als zij los van elkaar kregen in 2019. De SP (5) en de Partij voor de Dieren (4) houden ongeveer evenveel zetels. D66 verliest wel ten opzichte van 2019 en gaat van 7 naar 4 zetels. Ook de ChristenUnie dreigt iets te verliezen.
Minderheid coalitie nog kleiner
Het tweede grote verschil met 2019 is dat de coalitiepartijen, VVD, D66, CDA en de ChristenUnie, in deze peiling samen nog minder zetels krijgen dan ze in 2019 haalden. Toen hadden ze met 32 zetels al geen meerderheid, nu komen ze uit op 23. Dat zijn er 15 te weinig voor een meerderheid.
Om een meerderheid te halen, zullen de coalitiepartijen moeten samenwerken met andere partijen. Met de huidige verhoudingen zou dat rechtsom kunnen met BBB en JA21. Die combinatie komt samen op 39 zetels. Een samenwerking met alleen PvdA/GroenLinks dreigt met deze stand onzeker te worden. De coalitie en PvdA/GroenLinks krijgen bij elkaar 37 zetels.
Meer twijfel dan bij TK21
Opvallend is het grote aantal kiezers dat nog twijfelt over zijn partijkeuze. 43 procent van de mensen die gaan stemmen, weet nog niet zeker welke partij ze gaan invullen in het stemhokje. Een dag voor de landelijke verkiezingen in 2021 twijfelde 32 procent nog. Toen pakte de uitslag anders uit dan de slotpeilingen.
Deze slotpeiling is dan ook geen voorspelling van de uitslag, maar geeft een beeld van dit moment. Door factoren als het slotdebat, laatste wendingen in de campagne en de opkomst op de dag zelf - vooral welke kiezers wel en niet komen opdagen - is de kans groot dat de uitslag anders wordt dan deze slotpeiling.
Over dit onderzoek
Deze Ipsos Politieke Barometer is gebaseerd op online onderzoek onder een representatieve steekproef van 2.002 stemgerechtigde Nederlanders. Afwijkingen tussen de samenstelling van de steekproef en de samenstelling van de Nederlandse stemgerechtigde bevolking op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de laatste landelijke verkiezingen (de Tweede Kamerverkiezingen van 2021), zijn door middel van een weging gecorrigeerd.
De gegevens zijn verzameld van vrijdag 10 maart tot en met dinsdagochtend 14 maart 2023. De slotpeiling laat het beeld zien van die dagen en is dus geen voorspelling van de uitslag.
Bij de steekproeven die per peiling worden gebruikt, zijn die marges gemiddeld bij de kleine partijen rond de 1 zetel en bij de grootste partijen (vanaf 10 zetels) rond de 2 zetels. Door een combinatie van factoren is het mogelijk dat de uitslag van een of meer partijen buiten die marge valt. Lees hier in de uitgebreide verantwoording welke dat zijn.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.