Brexitblog: Cameron dwingt Brussel tot nieuw EU-verdrag

Even tegen het einde van zijn verklaring, brak hij bijna. “I love this country…” Ik stond erbij, in Downing Street. Recht tegenover mij zag ik de eenzaamheid van de macht, de vergankelijkheid van politieke roem, iemand die – zoals hij zelf zei – “aan de verkeerde kant van het argument” stond. David Cameron is weg. Het afrekenen is begonnen.

Het was een rare referendumnacht bij de London School of Economics (LSE) op Lincoln’s Inn Fields. Prettig voor mij, want naast de deur. Raar omdat na één uur ’s-nachts het ‘weer’ omsloeg. 

De eerste voorzichtige peilingen suggereerden dat Remain het zou kunnen redden. Maar peilingen geven geen houvast, ze veroorzaken verwarring, doen je gedachten op hol slaan en sturen je meestal een donker bos in. De BBC brengt ook nooit een peiling als op zichzelf staand nieuws. Een peiling  is namelijk geen feit maar een blik in de glazen bol. Het staat in de Guideline, de journalistieke gedragscode van de Britse publieke omroep. Maar hypocriet als ik ben, dacht ook ik: dat geeft morgen weer betrekkelijke rust en regelmaat, dus de terugreis kan worden geboekt. Ik sliep in met de televisie aan. Toen was de swing – op tv dan – gaande. Ik werd wakker met een nieuwe realiteit, een ander Europa. De vraag is alleen, wat en waar is dat andere Europa? Cameron is weg. De kiezer sprak, wil iets anders dan de premier, premier vertrekt. Zo simpel kan politiek zijn. Om een voorbeeld aan te nemen.

Maar de visie is niet vertrokken. Visie is er namelijk niet. Ja, er zijn verdragen met prachtige namen: Maastricht, Nice, Amsterdam, Lissabon. Dode letters zijn het. Net als de vele plannen die uit Brussel komen. Minder bureaucratie, minder regels, meer werkgelegenheid, transparantie, de kloof met de samenleving dichten. Het is een verhaal dat niet werkt, en het is vooral een verhaal waar niemand in gelooft. Griekenland is failliet, de mensen daar bijten op een houtje, in Spanje en Italië zijn het alternatieve partijen die de macht overnemen. En de populisten van de grenzen-dicht-partijen krijgen met eenvoudige one-liners gemakkelijk gehoor.  Er is geen zicht op wie we zijn of wie we willen zijn en hoe we dat willen bereiken.

Het Andere Verhaal gaat de komende tijd het thema worden. In Berlijn gaan dit weekend de zes grondleggers van de Europese Unie er alvast over praten. Het wordt een hele klus, want verzin je een verhaal om de burger te paaien of kom je met een verhaal dat ergens over gaat en wat vooral met overtuiging moet worden gebracht. Ongetwijfeld komt er een extra Nieuw Verhaal-EU-top. Maar laat ik er niet cynisch over doen. Als er met iedereen wordt afgerekend en elk nieuw idee wordt neergetwitterd op de digitale snelweg, dab wordt het een somber vooruitzicht. Misschien dat het Verdrag van Rome, dat de basis legde voor de EU, herschreven kan worden.

Evenzogoed werd hier vanmorgen in Londen met Britse vlaggen gezwaaid en luid vanuit auto’s getoeterd. Alsof er een voetbalwedstrijd is gewonnen. Uitkijkend hier over het plein maakt bij mij wel een gevoel van onthechting meester. Dit weekend  is ook Engeland-Ijsland. Ijsland doet het heel goed tijdens het EK. De Ijslanders lieten vorig jaar aan Brussel  weten dat ze geen lid meer willen worden van de EU. Ook toevallig dat ze nu juist Engeland in de achtste finale treffen.

Politiek commentator Kees Boonman houdt deze week een dagboek bij over het EU-referendum in het Verenigd Koninkrijk.