Ze helpen kustgebieden te versterken en brengen leven terug in kanalen, kwelders en rivieren: de slimme matten die Karin bedacht. Hollandser kan het haast niet, zeker als je bedenkt dat de matten gemaakt zijn van patat- en aardappelresten.
Natuur aanleggen en beschermen met plastic-structuren; dat voelde voor bioloog Karin Didderen niet goed. Daarom ontwikkelde ze met twee collega's een materiaal dat wél volledig afbreekbaar is. Inmiddels wordt hun materiaal zelfs ingezet om koraalriffen en mangrove-bossen weer op te bouwen.
Plastic in de Waddenzee
Karin was gevraagd om te kijken naar de aangroei van mosselbanken in de Waddenzee. "Mijn collega-onderzoekers en ik hadden een methode ontwikkeld met plastic, die heel goed werkte voor zoetwatermosselen", vertelt ze. "Maar plastic in de Waddenzee, dat kan natuurlijk eigenlijk niet."
Via een omweg kwamen ze bij een Nederlands bedrijf terecht dat met zogeheten biopolymeren werkt, een afbreekbaar alternatief voor plastic. "We hadden eerst biopolymeren in het buitenland besteld, maar bij de douane bleek dat er toch nog plastic inzat. Dat soort uitdagingen heb je dan allemaal."
Afgekeurde friet als basis
Uiteindelijk kwamen ze uit op een restproduct van frietproductie, dichtbij huis in het Brabantese Oosterhout. "We zijn 3 jaar bezig geweest om het restproduct in die vorm te krijgen."
Het bedrijf waarmee de biologen samenwerken startte drie generaties geleden als schillenboer. Inmiddels is het een high tech biopolymerenbedrijf, vertelt Karin over Rodenburg Biopolymers. "Ze gebruiken afgekeurde friet als grondstof voor hun biopolymeren."
Hergebruik van aardappelresten
Bij de productie van patat wordt een deel van de aardappelen niet gebruikt. Dat is vooral restafval, zoals schillen. Ook komt er bij de productie van patat zetmeel vrij, het witte residu dat op je mes of snijplank achterblijft als je aardappels snijdt.
Bij massaproductie komen daar tonnen van vrij. Samen met afgekeurde patat, wordt dit verwerkt tot zogenoemde biopolymeren, ofwel bioplastics. Deze bioplastics zijn biologisch afbreekbaar.
Lego
Het materiaal dat de patatresten als basis heeft, wordt in het water geplaatst. Het bestaat uit een soort losse lego-delen die aan elkaar geklikt kunnen worden. Daartussen worden dan bijvoorbeeld plantjes, zeegras of mosselsschelpen geplaatst. De natuur doet vervolgens de rest.
"We begonnen in de Waddenzee, dat waren mosselbanken", legt ze uit. "Maar we plaatsen ze ook in kwelders, de groene randjes tussen de zee en het land aan de buitenkanten van de dijken. We hebben gewerkt bij Texel en in Zeeland, in de Oosterschelde. Maar die plantjes groeien ook in Florida, waar we ook hebben gewerkt met kwelders."
Hollands clubje met aardappelen
Inmiddels is er in Australië en de Verenigde Staten volop aandacht voor wat Karin en haar collega's bedachten. "In Amerika zijn we eigenlijk veel groter, daar vinden ze het echt geweldig. Dan komen wij daar als Hollands clubje met onze aardappels."
De onderzoekers legden in Australië een onderwaterrif voor vis aan, dat kwam daar uitgebreid in het nieuws. "Inmiddels zijn er ook wetenschappelijke resultaten die aantonen dat het allemaal heel goed werkt", vertelt ze trots.
Kracht van de natuur
Dankzij onze patat-consumptie groeien er dus op verschillende plekken in de wereld weer koraal, riet en mosselbanken. Ook worden deltagebieden als de Australische mangrovebossen versterkt, waardoor de kust er veiliger wordt. En dat is dankbaar werk, vindt Karin.
"Je wil de natuur een zetje geven, zodat ze het vervolgens zelf weer kan. Het is veel te duur om alles aan te gaan leggen. Je moet de kracht van de natuur gebruiken om de boel aan de praat te krijgen. En dat is precies wat dit materiaal doet, het is soms tranenroerend. Als biologen vinden we het voor de natuur heel leuk."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.