Bijna een derde van alle nieuwe leraren haakt binnen 5 jaar af, buddy's moeten het beroep aantrekkelijker maken

Bijna een derde van de nieuwe leraren verlaat het onderwijs binnen 5 jaar. En dat is veel, gezien het grote lerarentekort. "Ze beginnen vol enthousiasme en idealisme, maar zijn binnen enkele jaren diep gefrustreerd."

Deze mensen haken voorgoed voorgoed af, constateert voorzitter Tamar van Gelder van de Algemene Onderwijsbond (AOb).

'Goede begeleiding cruciaal'

Van Gelder denkt dat dit, naast bijvoorbeeld werkdruk, komt doordat nieuwe docenten niet voldoende worden begeleid. "Je moet beginners niet zomaar voor een groep gooien."

Dat geldt volgens haar voor zijinstromers, maar zeker ook voor jonge leraren die net van de opleiding komen. "Lesgeven is een vak, in het begin is goede begeleiding cruciaal."

Buddy

Om de uitstroom terug te dringen zet Peter ten Dam van Scholengemeenschap Canisius in Almelo ervaren leraren in als buddy voor beginnende leraren.

"Een doorgewinterde docent begeleidt de beginners vakinhoudelijk, maar bijvoorbeeld ook op sociaal-psychologisch gebied, of helpt heel concreet met de planning van lessen."

Duidelijke keuze

Deze koers werpt z'n vruchten af voor de scholengemeenschap; beginnende leraren haken nauwelijks meer af. "Maar je moet er wel duidelijk voor kiezen als school", benadrukt Ten Dam.

"We hebben het traject consequent opgebouwd en doorgevoerd in de organisatie. Ervaren collega's zijn gericht opgeleid en mogen hun taakuren ervoor gebruiken. Zo ontstaat niet nog meer werkdruk als ze als buddy aan de slag gaan."

Samen een oplossing zoeken

Ook economiedocent Eva zit in een begeleidingstraject. Zij staat voor het 3de jaar voor de klas en heeft het gevoel dat ze nog veel kan leren.

Ze is gekoppeld aan een vakcoach uit de sectie economie om de vakinhoudelijke kant onder de knie te krijgen, en aan een werkplekbegeleider, de zogeheten buddy. Als Eva in haar klassen ergens tegenaan loopt, kan ze contact opnemen met haar buddy. Samen zoeken ze dan naar een oplossing.

Meekijken tijdens de les

"En dat is heel prettig", vindt Eva. "Tijdens de lessen sta je er alleen voor. Als er dan iets gebeurt en je kunt daar met iemand over praten, dan helpt dat om de situatie te relativeren. Dan kun je weer fris verder."

Soms loopt het echt heel stroef met een klas, dan is het ook mogelijk om je buddy te vragen mee te kijken in de klas, vertelt Eva. "Dat heb ik sinds ik hier werk een keer gedaan, mijn begeleider keek mee met wat goed ging en waar ik nog aan kan werken." Eva kan de komende 3 jaar gebruikmaken van haar buddy. Daarnaast volgt ze intervisies met andere nieuwe docenten.

'Structureel geld en tijd nodig'

Volgens Peter ten Dam kan Scholengemeenschap Canisius een voorbeeld zijn voor andere scholen. "Veel scholen hebben mooie beleidsplannen, maar die staan op papier. Zaak is om daadwerkelijk mee aan de slag te gaan", vindt hij.

Scholen moeten structureel geld en tijd vrijmaken voor buddy's, zegt hij, om zo te voorkomen dat jonge leraren de handdoek in de ring gooien.

Voor de hele regio

Op zijn eigen school is sprake van krimp, maar dat maakt het begeleidingstraject niet minder nuttig: "Ook al kunnen wij zelf misschien niet alle startende leraren houden, we behouden ze wél voor het onderwijs."

"We leiden ze op voor de regio. Als een leraar hier niet kan blijven, vinden we wel een school waar hij of zij na een goede start bij ons verder kan groeien."

Stagiairs voor de klas

AOb-voorzitter Tamar van Gelder vindt dat de sector meer kan doen om het 'lerarenlek' te stoppen: "Een school die een goede werkgever wil zijn begeleidt starters en helpt hen op weg."

"Maar we zien helaas een omgekeerde trend: veel stagiairs draaien in hun stageperiode al volledig een klas, terwijl ze nog met hun opleiding bezig zijn."

Probleem voor hele maatschappij

Goed werkgeverschap houdt ook in dat een school jonge docenten met open armen ontvangt, vindt Van Gelder. "En niet alleen met een fatsoenlijk salaris, maar ook met hulp en begeleiding in de eerste jaren. En uitzicht op een vast contract."

"Elke leraar die je op die manier kunt behouden is er een. Want we praten ondertussen niet meer over een probleem van het onderwijs, maar een probleem voor de hele maatschappij."