Belscripts, een bedrijfspand en personeel: zo professioneel werken de oplichters achter bankhelpdeskfraude

Miljoenen euro's buit maakte een bende jonge oplichters volgens justitie met bankhelpdeskfraude, ook wel spoofing genoemd. Ze zouden zelfs personeel in dienst hebben dat getraind werd in betrouwbaar overkomen, om zo ouderen geld afhandig te maken.

Bankhelpdeskfraude zorgt al jaren voor stijgende schadecijfers. De bedragen die gedupeerden afhandig wordt gemaakt, zijn hoog. Alleen al in de eerste helft van 2021 werd ruim 22 miljoen euro schade gemeld. "Ik snap heel goed dat mensen erin trappen. Het is zo geraffineerd."

Omvangrijke zaak

Komende week doet de rechtbank uitspraak in de zaak tegen vijf jonge twintigers die volgens het Openbaar Ministerie (OM) van deze vorm van oplichting worden verdacht. Het is een omvangrijke zaak, zegt officier van justitie Gabriëlle Hoppenbrouwers.

Zeker tientallen, mogelijk zelfs 200 ouderen werden slachtoffer. De groep zou hen grote bedragen afhandig hebben gemaakt door zich aan de telefoon voor te doen als bankmedewerkers.

Behoeden voor financiële ellende

Ze wilden hun gedupeerden zogenaamd behoeden voor financiële ellende door hun geld op een kluisrekening te zetten. "Ze belden met een nummer dat voor de mensen herkenbaar was als het nummer van de fraudehelpdesk van hun bank", legt ze uit.

Spoofing heet het. Zo gauw het geld werd overgemaakt naar de 'veilige rekening' nam de casher het op uit de pinautomaat.

Voornamelijk ouderen

Er zijn enorme bedragen weggenomen bij de gedupeerden, denkt het OM. Bij sommige slachtoffers een paar duizend euro, maar bij een ander meer dan 80 duizend euro. In totaal zou de buit 4 miljoen euro zijn.

Voornamelijk afhandig gemaakt van ouderen, zegt Hoppenbrouwers. "Vermoedelijk met het idee dat die digitaal niet zo heel handig waren, goedgelovig en kwetsbaar."

'Alles er doorheen gejaagd'

En daar leefden ze goed van volgens justitie, ze leefden een luxe leven. "Uit onderzoek is gebleken dat ze geen legale inkomsten hadden. Er is er een die heeft een hele dure auto gekocht, er zijn reizen gemaakt, weekendjes weg, restaurantbezoeken en bezoekjes aan prostituees."

Van het geld is niets teruggevonden. "Het ziet ernaar uit dat ze alles er doorheen hebben gejaagd."

Net een echt bedrijf

Het OM verdenkt de groep ervan een criminele organisatie te zijn met voor elk lid een eigen rol. Er was iemand die de ICT deed, bellijsten regelde met potentiële slachtoffers, het personeel aanstuurde dat moest bellen, geldezels regelde die hun pas en rekening ter beschikking stelden en pinners. "Misschien wel een dagtaak", zegt Hoppenbrouwers.

Het gehaaide aan deze vorm van oplichting is de manier waarop ze je overhalen, zegt Hoppenbrouwers. "Ze stralen betrouwbaarheid uit, geduld. Dat zie je ook in deze zaak". Volgens justitie werkten ze met scripts. "Ze hadden hele draaiboeken over hoe je een gesprek moest voeren en dat werd de mensen die belden ook voorgelegd."

'Je moet zo ongelooflijk bij de les zijn'

Dat het zo georganiseerd is, noemt Hoppenbrouwers 'zorgelijk'. Dat maakt ook dat er zoveel slachtoffers gevallen zijn en zoveel geld weggenomen is, stelt ze. "Je moet zo ongelooflijk goed bij de les zijn om er niet in te tuinen. Deze mensen voelen zich heel erg belazerd. Dat doet ook iets met je vertrouwen."

Hoppenbrouwers snapt heel goed dat mensen erin trappen. "Als je nagaat dat de mensen die hier aan het bellen zijn geweest training hebben gekregen in hoe ze die gesprekken moeten voeren." Het is haar zelf ook wel eens bijna overkomen. "Iedereen moet opletten, dat heeft echt niet alleen met leeftijd te maken."

'Kluisrekeningen bestaan niet'

Voorlopig blijft het een kat-en-muisspel tussen justitie en cybercriminelen. "Het vernieuwt zich continu. Op het moment dat de bank een nieuw middel vindt om het tegen te gaan, maken ze weer ontwikkelingen waar ze dan weer tegen kunnen." Nu lijken criminelen ook proberen op je WiFi-netwerk te komen zodat vreemde transactie niet opvallen bij de bank.

"Je moet beseffen dat de bank nooit zal vragen om je pincode, nooit zal vragen om je gegevens. Kluisrekeningen bestaan niet", zegt de officier van justitie. "Dus als er een mailtje, appje of telefoontje komt waarin staat dat je iets moet doen ter voorkoming van fraude, moeten alle alarmbellen gaan rinkelen."