Criminele zorgaanbieders kunnen gemakkelijk frauderen met zorggelden voor niet-verzekerden, door gebrek aan controle, waarschuwt de arbeidsinspectie en Inspectie Gezondheid en Jeugd. Vorig jaar werd voor 10 tot 15 miljoen euro gefraudeerd.

Een groep malafide zorgaanbieders, voornamelijk in de GGZ, thuiszorg en kraamzorg, maakt misbruik van het systeem van subsidie voor de zorg aan mensen zonder zorgverzekering.

Zo werkt dat

Deze groep start een zorginstelling, genereert snel inkomsten door zorg te declareren en laat het bedrijf vervolgens failliet gaan. Daarna wordt onder een andere naam het proces herhaald. Zorg wordt niet of onvoldoende geleverd.

Mensen zonder zorgverzekering, zoals dak- en thuislozen, ongedocumenteerden en werkloze arbeidsmigranten, hebben recht op zorg als dat medisch noodzakelijk is. Niet-verzekerden moeten eigenlijk hun zorg zelf betalen, maar vaak kunnen ze dat niet. Ook blijven ze vaak anoniem om hen te beschermen; anders zouden ze misschien niet om de medische zorg durven te vragen die ze wel nodig hebben. Zorgaanbieders kunnen deze kosten dan declareren bij het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Zij bepalen zelf of deze zorg medisch noodzakelijk is.

Gebrek aan controle

Door de wisselende constructies van deze bedrijven en het gebrek aan informatie is het voor de overheid vaak onmogelijk om de kwaliteit van de zorg te controleren, en óf die zorg wel wordt gegeven.

Arbeidsinspectie ziet gebrek aan controle Het CAK en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) hebben geen bevoegdheid om de vergoedingen aan zorgaanbieders inhoudelijk te controleren. De IGJ kijkt formeel alleen naar de kwaliteit en de veiligheid van de zorg. En dat is lastig bij fraude, als niet bekend is wie zorg krijgt. De laagdrempeligheid, anonimiteit en kwetsbaarheid van onverzekerden, en het gebrek aan toezicht, maken de regelingen gevoelig voor misbruik.

Miljoenenfraude

Vorig jaar waren de kosten voor de beide regelingen 160 miljoen euro. Veel daarvan is terecht uitbetaald aan zorgaanbieders, maar er is dus ook mee gefraudeerd.

Bij de OVV-regeling in zo'n 15% en bij de SOV-regeling 4% werd gefraudeerd door zorgaanbieders. Naar schatting lag het fraudebedrag vorig jaar op 10 à 15 miljoen euro.

info

Hoe werkt het?

In Nederland is een zorgverzekering verplicht voor iedereen die hier woont of werkt. Toch komt het voor dat mensen zonder verzekering medische hulp nodig hebben. Voor deze situatie bestaan twee speciale regelingen:

  1. Regeling Onverzekerbare Vreemdelingen (OVV-regeling)
    Deze regeling is er voor mensen die geen zorgverzekering kunnen afsluiten. Dit zijn vaak vreemdelingen zonder verblijfsvergunning, zoals mensen die illegaal in Nederland wonen of wachten op een beslissing over hun verblijfsaanvraag. Zij hebben geen toegang tot een gewone zorgverzekering.
  2. Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg voor onverzekerden (SOV-regeling)
    Deze regeling is voor mensen die wél een zorgverzekering kunnen hebben, maar er geen hebben afgesloten. Dit kan bijvoorbeeld gaan om daklozen, mensen met schulden of anderen in kwetsbare situaties.

Zorgverleners die medische hulp geven aan deze groepen kunnen een deel van de kosten terugvragen bij het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Het CAK betaalt 80% van de kosten die niet door de patiënt betaald worden. Dit zorgt ervoor dat medische hulp ook voor onverzekerden toegankelijk blijft.

Meer toezicht nodig

Zonder aanvullende maatregelen zal het misbruik door malafide zorgverleners toenemen, voorspellen de IGJ en de Arbeidsinspectie. Zij pleiten daarom voor het inbouwen van waarborgen zodat het zorggeld niet in verkeerde handen komt.

Er zou meer toezicht en handhaving moeten komen op declaraties. Tegelijkertijd vinden ze ook dat het belangrijk is dat mensen zonder zorgverzekering medisch noodzakelijke zorg krijgen.

Reactie ZorgthuisNL

Brancheorganisatie voor ondernemers in het sociaal domein, wijkverpleging en langdurige zorg ZorgthuisNL laat in een reactie weten dat zij vinden dat er in de zorg geen ruimte zou moeten zijn voor fraude. "Dit moet dan ook streng worden aangepakt. Wij hebben op dit moment onvoldoende zicht op de bestaande controlemechanismen en mogelijkheden rondom deze regelingen, dus kunnen op basis daarvan ook niet aangeven of dit al dan niet voldoende is."

"Het CAK maakt afspraken met zorgaanbieders over het uitvoeren van deze regelingen en de financiering hiervan. Het is belangrijk dat daar aan de voorkant heldere afspraken over worden vastgelegd en het CAK ook mogelijkheid heeft om toe te zien op de juiste uitvoering van de regeling."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.