Apparaat tegen stalking zorgt voor meer vrijheid: 'Ben niet meer bang om naar buiten te gaan'

Continu iemand bellen of achtervolgen: stalkers kunnen het hun slachtoffers flink lastig maken. Een nieuw apparaatje moet het voor de stalker moeilijker maken om bij het slachtoffer in de buurt te komen. En dat lijkt voor een bepaalde groep te werken.

Dat is de conclusie na een proef van Arosa, een stichting die slachtoffers van geweld in relaties ondersteunt, en van de Reclassering Nederland.

Ontmoetingen voorkomen

Vijftien slachtoffers van stalking droegen 5 maanden lang een soort sleutelhanger bij zich, die via een GPS was gekoppeld aan de elektronische enkelband van de stalker.

Uit de data die daarmee werden verzameld, kon worden afgelezen of het slachtoffer en de dader binnen een straal van 1 kilometer bij elkaar in de buurt kwamen, vertelt Jasper van Schie van de Reclassering Nederland. "En zo eventuele ontmoetingen voorkomen."

In het gezicht geslagen

Iemand die veel heeft gehad aan het apparaatje is Molly*. Jarenlang werd ze door haar ex-vriend gestalkt. "Tijdens onze relatie hadden we over veel dingen discussie, daar begon het mee. Vervolgens verbood hij me om de mensen die ik lief had nog te zien. Op dat moment zag ik nog niet dat wat er gebeurde, niet goed was."

Dat veranderde 2 jaar geleden, toen haar ex haar tijdens een ruzie in het gezicht sloeg. "Toen was het genoeg. Ik besloot de politie te bellen en mijn kinderen te beschermen." Ze beëindigde de relatie.

'Hij wilde de controle niet verliezen'

Daar kon hij zich niet bij neerleggen, zegt Molly. "Hij belde me dagelijks en stond dagelijks voor mijn deur. Hij kreeg een contact- en huisverbod, maar volgde de regels niet op. Hij wilde de controle op wat ik deed niet verliezen."

Uiteindelijk deed Molly als een van de eersten mee aan de proef met het apparaatje voor slachtoffers: "Toen ik het kreeg, werd ik soms dagelijks gebeld door de reclassering met het nieuws dat mijn ex zich in mijn buurt bevond. Ik moest dan een andere richting oplopen of mocht niet naar huis, omdat hij vlakbij mijn woning was."

Waardevolle oplossing

Zo ging dat ook bij de andere deelnemers aan de proef, vertelt Miriam Heringa van Arosa. "Als de dader te dichtbij kwam, reikte de reclassering telefonisch een alternatieve route aan aan het slachtoffer, zodat ze elkaar niet tegen zouden komen."

Stalkingonderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Irma Cleven ziet dit als een waardevolle oplossing. "Zodra slachtoffers zich buiten een gebiedsverbod bevinden is de kans groter dat ze hun stalker tegenkomen, omdat ze niet precies weten waar diegene zich bevindt."

Geleefd door angst

Volgens Cleven kan het apparaatje tot op zekere hoogte voor rust zorgen bij mensen die worden gestalkt. Slachtoffers zijn constant bezig met hoe ze hun stalker kunnen ontlopen.

"Dat slurpt energie", zegt de onderzoeker. "Ze worden altijd geleefd door de angst oog in oog te komen te staan met hun stalker. Dit hulpmiddel zorgt ervoor dat ze zich ook buiten gebiedsverboden vrij en veilig kunnen bewegen."

'Niet meer bang om naar buiten te gaan'

Nu de testfase achter de rug is, gebruikt Molly het apparaat nog altijd. "Het heeft me veel rust gegeven, omdat het is aangesloten op zijn enkelband", vertelt ze.

"Ik ben nu niet meer bang om naar buiten te gaan, boodschappen te doen en mijn kinderen overal naartoe te brengen. Dit geeft mij heel veel vrijheid."

Niet voor iedereen

Het apparaat, dat tot nu toe als succesvol wordt bestempeld, wordt niet aan alle slachtoffers toegewezen. "Het moet wel een heftige stalkingszaak zijn, waarbij het slachtoffer continu onder druk wordt gezet en in een onveilige, ongewenste situatie zit", zegt Heringa.

Daarnaast is de eis dat de stalker een enkelband draagt, want anders kan de reclassering de sleutelhanger niet koppelen. Daardoor vallen een hoop slachtoffers, van wie hun stalker geen enkelband draagt, buiten de boot.

*Molly's naam is gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.