Anarchisme wordt vaak gezien als gewelddadigste ideologie, maar volgens deze deskundigen is dat onterecht

Het anarchisme wordt als ideologie regelmatig in één adem genoemd met geweld. Maar volgens deskundigen valt het wel mee met het geweld binnen het anarchisme. "Getalsmatig staat het anarchisme in de schaduw van het bolsjewisme en nationaalsocialisme."

Militair historicus Christ Klep zei gisteravond in het tv-programma Khalid & Sophie dat hij nauwelijks een ideologie kon bedenken die gewelddadiger is geweest dan het anarchisme. Maar volgens deskundigen klopt dat dus niet helemaal.

Communisme

Aanhangers van de ideologie zijn tegen elke vorm van gezag. Het afdwingen van deze ideologie gaat nog weleens gepaard met geweld. Denkend aan gewelddadige ideologieën komen er bij historicus Daniël Knegt andere ideeën op.

"Als je kijkt naar de twintigste eeuw dan zijn er toch ideologieën te bedenken die tot heel wat meer geweld hebben geleid. Zoals bijvoorbeeld het Stalinisme, het communistische regime onder Stalin."

Fascisme

Knegt noemt ook het fascisme. "Deze ideologie verheerlijkt geweld als een legitieme en wenselijke oplossing voor problemen", vertelt hij.

"Mensen zijn fundamenteel ongelijk aan elkaar bij het fascisme. Het is een natuurlijke toestand dat de sterkeren over de zwakkeren heersen en hen in enkele gevallen ook zullen doden."

Verschillende vormen

Volgens historicus Maarten van Rossum ging het anarchisme voornamelijk in de 19e eeuw vaak gepaard met geweld. "Er zijn toen allerlei gezaghebbende figuren vermoord door anarchisten. Zo is de Amerikaanse president McKinley vermoord door een anarchist en gooide een groep anarchisten een bom in het Franse parlement."

Knegt bevestigt dat sommige stromen binnen het anarchisme voor geweld zijn, maar dat er ook veel anarchisten zijn die actief tegen geweld zijn. "Zij willen een geweldloze samenleving met gelijke rechten."

'Tientallen miljoenen slachtoffers'

Alleen al onder het nationaalsocialistische bewind van Hitler vielen miljoenen dodelijke slachtoffers. Concrete cijfers zijn er niet, maar volgens zowel Knegt als Van Rossum hebben het fascisme en communisme tientallen miljoenen slachtoffers gemaakt.

Van Rossum: "Getalsmatig staat het anarchisme in de schaduw van het bolsjewisme en nationaalsocialisme." Het anarchisme was dus zeker gewelddadig, maar niet de gewelddadigste.