'Afzettingsprocedure tegen de president is er vooral voor de publieke opinie'

De kans dat het de Democraten lukt president Trump af te zetten is klein. Maar: daar gaat de afzettingsprocedure dan ook niet om. Verliest de president de gunst van het publiek, dan is het alsnog snel afgelopen, vertelt Amerika-deskundige Ruth Oldenziel.

Dat ondervond president Richard Nixon ook in 1973. Richard 'Tricky Dick' Nixon trok zijn conclusies, toen de publieke steun voor hem meer en meer afbrokkelde.

'America first'

"I've never been a quitter", sprak hij tegen het Amerikaanse volk op 8 augustus 1974, "but as president I must put the interests of America first".

Nadat steeds meer bewijs uitlekte over de betrokkenheid van de president bij het Watergate-schandaal, viel zijn steun onder het volk en onder Republikeinse senatoren steeds verder weg. Op die avond in augustus diende Nixon zijn ontslag in.

Parallellen Nixon en Trump

"Er zijn meerdere parallellen tussen de impeachment-procedure van Nixon en die van Trump", zegt Amerika-deskundige Ruth Oldenziel. Net als de procedure die tegen Donald Trump is gestart, ging het bij Nixon om acties in de context van herverkiezingen. In 1972 werd er ingebroken bij het Democratische Hoofdkantoor en president Nixon werkte actief mee om de inbraak zoveel mogelijk in de doofpot te krijgen.

Op het hoogtepunt van het Watergate-schandaal stuurde Nixon zelfs zijn minister- en onderminister van justitie de laan uit, wat bekend kwam te staan als de 'Saturday Night Massacre'. "Dat was het punt waarop de publieke opinie het niet meer pikte", zegt Oldenziel.

Kaarten bij de borst houden

Net als nu, hebben senatoren destijds ook lang getwijfeld voordat ze een procedure tegen de president zouden starten. "Ook toen was het een Republikeinse president, waarbij de Republikeinen niet geneigd waren de steun te onttrekken."

Nu twijfelde Nancy Pelosi, speaker van het Huis van Afgevaardigden, ook lang voordat ze een impeachment-procedure zou startten. En dat is slim geweest, volgens Oldenziel, want volgens de Amerikanist draait zo'n procedure uiteindelijk om de gunst van het volk. Ze legt uit: "Pelosi heeft heel goed haar kaarten bij de borst gehouden. maar zij wilde een duidelijke zaak die goed uit te leggen was voor het publiek."

Hillary Clinton maakte blauwdruk voor impeachment

Hoe een impeachment-procedure precies hoort te verlopen, wisten ze in 1973 eigenlijk ook niet. Het stond niet knip en klaar in de grondwet beschreven. "Een groep briljante koppen werd aan het werk gezet om dat proces uit te schrijven", zegt Oldenziel. Een van die briljante koppen was destijds de jonge Hillary Clinton.

Zij schreef mee aan een blauwdruk voor de impeachment-procedure die in 1998 ook zou worden toegepast op haar man, president Bill Clinton. "Dat werk wordt nog steeds gezien als dé gids voor de impeachment-procedure. En zal nu dus waarschijnlijk weer worden gebruikt", vertelt Oldenziel.