'Accepteren dat je long covid hebt is ook rouwen om wat je niet meer kunt': voor Yvonne was 2022 een jaar van afscheid nemen

Corona is voorbij, toch? Niet voor mensen met long covid. Yvonne is er bijvoorbeeld al meer dan 2 jaar zoet mee. Samen met haar blikken we terug op een bewogen jaar. En ze vertelt hoe ze haar haar 'nieuwe' leven een positieve draai probeert te geven.

Het is alweer 2 jaar geleden dat Yvonne van der Heiden (64) uit Elburg voor het eerst besmet raakte met het coronavirus. Meer dan een maand lag ze op bed, al weet ze daar nog nauwelijks iets van. "De dagen gingen in een waas aan me voorbij, ik had het flink te pakken."

Werken onmogelijk

Gelukkig ging het op een gegeven moment toch beter. Ze had weer zin om terug te gaan naar haar leven van voordat ze ziek werd. Net als de mensen om haar heen deden na een besmetting. "Ik ben basisschooldocent en keek ernaar uit om mijn leerlingen weer te zien. Dat thuiszitten had sowieso lang genoeg geduurd. Ik woon alleen, had veel behoefte om weer onder de mensen te zijn."

Maar op de dag dat Yvonne weer aan het werk zou gaan, wist ze niet meer hoe ze van A naar B moest komen en wat links en rechts was. Ook was ze allerlei woorden kwijt. "Weer aan het werk gaan, dat ging helemaal niet, realiseerde ik me toen." Ze had long covid, was de voorzichtige conclusie van haar huisarts. Al wist ook die er weinig van, zo aan het begin van de pandemie.

Waardeloos gevoel

De weken die volgden bracht Yvonne vooral in bed door, of op de bank. Haar B&B-dagen noemt ze het gekscherend: haar 'bed- en bankdagen'. Elke keer dat ze iets probeerde te doen, kreeg ze een figuurlijke klap in haar gezicht. "Ik voelde me waardeloos, had het gevoel alsof er zandzakken aan mijn armen en benen hingen. Ik kon niet lezen, begreep niet wat mensen zeiden, kon geen woorden vinden, niet plannen en was heel moe. En het ergste: ik was mijn humor kwijt, iets wat zo belangrijk voor me is."

Na maanden oefenen bij de fysiotherapeut en heel veel rust kwam Yvonne er eindelijk een beetje bovenop. De zandzakken werden lichter en af en toe maakte ze weer een grapje. Ze pakte haar werk op voor 2 dagen per week. Maar ondanks dat ze er alles aan deed om niet opnieuw besmet te raken, kwam het er toch van. Ruim een jaar na haar eerste coronabesmetting was ze terug bij af, lichamelijk maar ook mentaal.

Rouwproces

"Ik kwam in een ontzettende dip terecht, vond het leven niet meer leuk. Toen wist ik dat het tijd was om aan de bel te trekken", vertelt Yvonne. De gesprekken die ze vervolgens had met een psycholoog hielpen haar. "Alleen al vanwege de erkenning die ik daar kreeg. Accepteren dat je long covid hebt is ook rouwen om wat je niet meer kunt, leerde ik."

Op aanraden van haar psycholoog ging Yvonne op zoek naar iets wat ze nog wél kon. "Ik kwam uit bij een moestuinbak, die ik in elkaar liet zetten door een vriend. Daarin ben ik tomaten en sperziebonen gaan verbouwen." Lachend: "Die waren uiteindelijk niet te eten, maar dat maakte niet uit. Het ging om het proces, het feit dat je even iets te doen hebt."

Leven gaat door

En dan met een serieuzere stem: "Als je het zelf niet hebt, begrijp je niks van long covid. Dat is natuurlijk hartstikke logisch, maar ik vind dat ook heel lastig. Voor de meeste mensen die corona hebben gehad geldt: als de besmetting voorbij is, gaan ze door met hun leven. Maar mijn leven staat stil, zo voelt dat in elk geval. Soms ben ik daar zo boos, verdrietig en gefrustreerd over."

"Hoe lang duurt ons gesprek eigenlijk nog?" vraagt Yvonne na ongeveer een kwartier tijdens het telefonische interview. Ze merkt dat ze last krijgt van het achtergrondgeluid, vertelt ze. En dat praten haar steeds meer moeite begint te kosten.

Pauze nemen

Er klink opluchting in haar stem als we haar voorstellen om het gesprek later die dag voort te zetten. Dit is wat long covid met haar doet, zegt ze verontschuldigend. Een paar uur later neemt Yvonne opgewekt de telefoon op, even uitrusten heeft geholpen.

"Waar ik dus heel blij van kan worden", vertelt ze, "is als een vriendin ineens met een pannetje soep voor de deur staat, of voorstelt om een paar uur te komen schoonmaken. Het doet me zo goed als mensen dat uit zichzelf voorstellen. Je wil ook niet de hele tijd om hulp vragen."

Niet vooruitkijken

Hulp van vrienden had en heeft ze namelijk wel degelijk nodig. Haar long covid zorgt er nog altijd voor dat Yvonne heel snel moe is. Dingen die vroeger vanzelfsprekend waren, zoals lopen en schoonmaken, zijn voor haar nu een dagtaak geworden. Werken kan ze niet meer. Ook dat is rouwen, zegt ze.

"Je raakt alles kwijt wat je had vóór covid, dat vind ik heel moeilijk." Vooruitkijken, wat veel mensen aan het begin van een nieuw jaar doen, wil ze dan ook niet. "Naar de toekomst kijken doe ik niet meer, daar ben ik mee gestopt toen ik voor de tweede keer corona kreeg en terugviel." Terugkijken doet ze dan weer wel: "Dan kan ik zien dat ik 3 maanden geleden nog geen 100 meter kon lopen, en nu op 2 kilometer zit."

Taarten bakken

En toch doet Yvonne nog altijd haar best om ook de positieve kant van het leven te zien. "Ik probeer fijne momenten te creëren, dingen te doen die zinvol voelen. En ik probeer mezelf op een leuke manier dingen opnieuw aan te leren die door long covid lastig zijn geworden."

Lezen en plannen oefent ze bijvoorbeeld door veel taarten te bakken volgens een recept. "Dat gaat steeds beter, en het fijne is: ik kan ze weggeven, mensen blij maken, bijvoorbeeld mijn collega's die ik af en toe bezoek." Haar specialiteit? "Ontbijttaarten met kwark en veel vruchten."