6 miljoen Amerikanen mogen niet stemmen omdat ze ooit veroordeeld zijn: 'Ik voel me geen volwaardig mens'

Nergens in de VS wordt het kiezers zo onmogelijk gemaakt om straks op 3 november te gaan stemmen als in de zuidelijke staat Tennessee. Ashlee Sellar en Milton Thomas zijn daar het levende voorbeeld van. Dit is hun verhaal.

De een heeft voor altijd haar recht om te mogen stemmen verloren, de ander heeft zijn kiesrecht na een lang gevecht weer weten te bemachtigen. Deze Amerikanen hebben gemengde gevoelens bij de aanstaande presidentsverkiezingen en dat maakt veel emoties bij hen los.

Voor altijd stemrecht kwijt

Bij een drukbezocht stembureau in Nashville, Tennessee kijkt Ashlee wat bedremmeld om zich heen. Ze vertelt dat ze zich op een plek als deze verscheurd voelt door emoties. "Ik ben blij om te zien dat er zo veel enthousiasme is onder de mensen om vroegtijdig te gaan stemmen, maar het stemt me ook verdrietig omdat ik moet leven met de gedachte dat ik nooit naast hen in de rij zal mogen staan om te gaan stemmen", vertelt ze.

Ashlee is een van de vele Amerikanen die voor altijd hun stemrecht zijn verloren. "Het geeft me het gevoel dat ik geen volwaardig mens ben. Het is alsof mijn mening gewoon niet meer telt."

In de gevangenis? Dan ook niet stemmen

Tennessee kent de strengste kieswetten van het hele land, waarvan sommige zelfs nog terug zijn te leiden zijn naar de tijd dat zwarte Amerikanen geen stemrecht hadden. Deze wetten ontmoedigen het kiezers om te gaan stemmen of maken het - zoals in het geval van Ashlee - zelfs helemaal onmogelijk.

Het is nog een van de weinige staten waar veroordeelde gevangenen automatisch hun stemrecht kwijtraken. Wanneer iemand zijn straf heeft uitgezeten is het niet zo dat dit recht ook weer automatisch wordt teruggeven. Sterker nog: voor zware misdrijven kan het stemrecht voor altijd worden afgepakt. Van ruim 6 miljoen Amerikanen is het stemrecht ontnomen omdat ze in de gevangenis zitten of ooit zijn veroordeeld voor een zwaar misdrijf.

Lange celstraf

Dat geldt ook voor Ashlee. Zij belandde op zeventienjarige leeftijd al in de gevangenis. "Ik leefde niet het leven dat ik wilde leven. Ik werd misbruikt door mijn stiefvader en ik had niets om op terug te vallen", vertelt ze. Als ze op een avond in de auto stapt met een vriend heeft ze naar eigen zeggen geen idee wat er gaat gebeuren. Terwijl ze in de auto zit te wachten, pleegt haar vriend een overval waarbij iemand om het leven komt. Ze wordt aangeklaagd voor medeplichtigheid aan overval en moord. De rechter legt haar uiteindelijk een celstraf op van 25 jaar.

"Ik was 17 jaar oud toen ik de gevangenis in ging en ik was 38 toen ik eindelijk weer naar buiten mocht." Sinds een paar jaar is Ashlee weer op vrije voeten en zet ze zich in voor kinderen die op jonge leeftijd een zware veroordeling hebben gekregen. Maar ze geeft ook haar eigen gevecht nog niet op. "Het voelt nog altijd alsof ik verstoten ben uit de maatschappij en daar zal ik altijd tegen blijven vechten - ook al is het tegen beter weten in. Ik weet dat ik ik mijn rechten voor altijd kwijt ben maar ik zal me altijd hard maken voor een betere wereld voor mijn kinderen."

Zonder stemrecht 'geen volwaardige burger'

In tegenstelling tot Ashlee weet Milton Thomas wél hoe het is deel te kunnen nemen aan de verkiezingen. Maar ook hij moest het een hele tijd zonder zijn stemrecht doen. "De laatste keer dat ik heb gestemd was in 1996. Het was de tijd waarin Bill Clinton een gooi deed naar een tweede termijn", vertelt hij.

In de jaren 90 belandde ook hij na een moeilijke jeugd in de gevangenis voor het plegen van een zwaar misdrijf. "Ik werd wees op mijn achttiende en niemand keek nog naar me om. Ik heb fouten gemaakt waar ik spijt van heb, maar ik heb mijn leven een positieve draai weten te geven. Ik heb nu een baan zoals ieder ander en zorg voor mijn vier kinderen. Ik wil weer een volwaardig burger kunnen zijn, maar dat ben ik niet zonder mijn stemrecht."

Juridisch gevecht

Als hij zijn leven eenmaal weer op de rit heeft blijft dit aan hem knagen. Het is onduidelijk of hij ooit weer mag stemmen of wat hem precies in de weg staat. Na een juridisch gevecht en bureaucratisch getrouwtrek van 3 jaar blijkt dat zijn stemrecht niet definitief verloren is.

Alles wat hem nog in de weg staat tot stemmen zijn alleen nog het aflossen van de administratieve kosten vanwege zijn celstraf. In totaal een kleine tweeduizend dollar. Maar dat is geld wat hij niet heeft.

'Het is alsof ik de loterij heb gewonnen'

Een organisatie die vecht voor het stemrecht van ex-gedetineerden besluit zijn schuld af te lossen. Op 3 november kan Milton na meer dan twintig jaar eindelijk weer naar de stembus. Hij vertelt met enthousiasme over hoe hij de politieke race voor het eerst in al die jaren weer nauwgezet volgt. "Ik haalde er al die jaren mijn schouders over op en liet de politiek links liggen."

Maar dit jaar gaat er eindelijk verandering in komen. "Het is nu 24 jaar geleden dat ik voet in een stembureau heb gezet. Ik kan niet wachten om op die knop te drukken en mijn stem uit te brengen. Het voelt echt alsof ik de loterij heb gewonnen," vertelt hij met een grote glimlach op zijn gezicht.