1 op de 10 rekent weleens iets niet af bij zelfscankassa: 'Eigen schuld, zij hebben de caissière wegbezuinigd'

Producten niet scannen bij de zelfscankassa, al dan niet per ongeluk: 1 op de 10 doet het weleens. Omdat een streepjescode het niet doet, omdat een product over het hoofd wordt gezien, of uit rancune over de 'megawinsten van supermarkten'.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 34.000 leden van het Opiniepanel. Supermarkten hebben steeds meer last van diefstal sinds de invoering van de zelfscankassa. Jumbo maakte begin deze maand bekend dat er jaarlijks voor meer dan 100 miljoen euro aan producten uit hun supermarkten wordt gestolen.

Jongeren stelen meer

Het zijn vooral jongeren die soms producten niet scannen bij de zelfscankassa: van de mensen onder de 35 jaar in het onderzoek zegt 1 op de 5 (19 procent) weleens iets niet af te rekenen. Terwijl 55-plussers dat naar eigen zeggen bijna nooit doen (4 procent).

Ter vergelijking: bij bemande kassa's stelen mensen een stuk minder vaak, 3 procent zegt het daar weleens te doen. Het verschil zit er volgens mensen in dat de diefstal bij een bemande kassa de medewerker kan worden aangerekend, en dat vinden ze niet eerlijk.

'Vragen om problemen'

De meesten doen het niet om opzettelijk iets te stelen. Soms lukt het niet om een product te scannen en raakt je geduld op, legt een deelnemer uit. "Toen er na lang wachten geen medewerker kwam, was ik er klaar mee", zegt deze persoon. "En heb ik het gewoon in m'n tas gestopt."

Maar sommigen maken er ook een sport van. Het gaat ze om de spanning of ze doen het uit principe. Een onbemande kassa is een beetje de kat op het spek binden, wordt gezegd: "Het is vragen om problemen om mensen zelf voor kassamedewerker te laten spelen."

Diefstal wordt niet geaccepteerd

Uiteindelijk vindt het grootste deel van de deelnemers (91 procent) opzettelijk 'iets niet scannen' gewoon niet kunnen, óók mensen die zelf af en toe producten niet afrekenen. "Het is jatten, en jatten doe je niet. Ook niet als het je makkelijk wordt gemaakt", geven ondervraagden aan.

Bovendien is het 'gewoon dom', legt dit panellid uit: "Hoe meer er gejat wordt, hoe duurder ze producten maken. Uiteindelijk heb je jezelf en anderen er mee, dat verlies wordt gewoon doorgerekend naar de klant."

'Schuld van de supermarkten'

Een deel van de ondervraagden (34 procent) vindt dat het ook een beetje de schuld is van supermarkten zelf. Dat zijn vooral de oudere deelnemers: van de 55-plussers deelt 41 procent die mening. Zij noemen de 'enorme winsten' die supermarkten hebben gemaakt in coronatijd en de prijsstijgingen van producten door de inflatie.

"Waarom zou de supermarkt zo veel winst mogen maken, terwijl ik geen geld heb om bepaalde producten te kopen?", vraagt iemand in het onderzoek zich af. Een ander: "Stelen mag natuurlijk nooit, maar dit risico hebben de supermarkten toch gewoon ingecalculeerd toen ze de caissière wegbezuinigden?"

Weg met de zelfscan?

Veel deelnemers, vooral ouderen, vinden de zelfscankassa sowieso een slechte ontwikkeling. Zij vinden het 'maar een ingewikkeld ding' of willen met contant geld betalen, wat bij een zelfscanner niet altijd kan.

Maar de meesten willen graag gewoon menselijk contact als ze boodschappen gaan doen. "Ik wil in de supermarkt gewoon worden geholpen bij een kassa en een kort praatje kunnen maken", legt een van hen de behoefte aan kassamedewerkers uit.