De aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie die onderzocht hoe het fraudebeleid van de overheid ontspoorde, dreigen in een la te belanden. Dat vreest oud-voorzitter van de commissie en SP-Kamerlid Michiel van Nispen. "Onacceptabel."
Vorige maand gaf het kabinet de langverwachte reactie op het bijna zeshonderd pagina's tellende rapport 'Blind voor mens en recht'. De oud-voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening wil dat het kabinet alle aanbevelingen overneemt om te voorkomen dat de overheid opnieuw levens van mensen vermorzeld. Hoewel het kabinet zich de conclusies van de parlementaire enquêtecommissie erg aantrekt, volgt het niet alle aanbevelingen op. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over de kabinetsreactie.
'Menselijke maat is kwijt'
"Ik vind het ingewikkeld om mezelf uit te spreken", zegt Van Nispen. "Omdat het gebruik is dat je je als oud-voorzitter op de vlakte houdt. Ik heb hier lang over nagedacht. Maar omdat ik constateer dat dit rapport in een la dreigt te belanden, breek ik met die ongeschreven regel."
De parlementaire enquêtecommissie deed onderzoek naar het fraudebeleid bij onder meer sociale zekerheid en de toeslagen in de afgelopen dertig jaar. De conclusie: politici, uitvoerders en rechters zijn harder gaan optreden in hun strijd om misbruik aan te pakken, waardoor de menselijke maat totaal uit zicht raakte. De conclusies werden vorig jaar februari gepresenteerd. Een schandaal zoals de kinderopvangtoeslag kan volgens de commissie morgen weer gebeuren, was de boodschap.
Fraude sociale zekerheid en toeslagen
In het onderzoek kwam Van Nispen mensen tegen die geconfronteerd werden met enorme terugvorderingen en daardoor geen cent te makken hadden. "Dat ging om meer dan 100.000 euro die ze op heel korte termijn moesten terugbetalen."
"Ik kan mij gewoon niet voorstellen dat het kabinet niet alles op alles wil zetten om te voorkomen dat dit nog een keer kan gebeuren", benadrukt Van Nispen. "De patronen die hebben geleid tot onder andere het toeslagenschandaal, zijn tot op de dag van vandaag aanwezig."
Bekijk ook
Grondrechten beschermen en toeslagenstelsel
Het kabinet zegt in de reactie juist alles op alles te zetten om de grondrechten van mensen beter te beschermen. Er wordt gewerkt aan 'een rechtvaardiger handhavingsbeleid'. Zo krijgen mensen het recht zich te vergissen.
Daarmee moet voorkomen worden dat mensen boetes krijgen als ze bijvoorbeeld informatie te laat doorgeven. Ook het toeslagenstelsel gaat op de schop. De huidige kinderopvangtoeslag verdwijnt en wordt vervangen door een eenvoudiger systeem.
Geen rechtshulp voor lage inkomens
Andere aanbevelingen, zoals het wettelijk recht op persoonlijk contact met iemand van de overheid, legt het kabinet wel naast zich neer. En ook de aanbeveling om de rechtshulp voor mensen met een laag inkomen te versterken wordt vooralsnog niet opgevolgd.
"De redenering van het kabinet is onnavolgbaar", reageert Van Nispen.
Bekijk ook
'Neem alle aanbevelingen over'
De oud-voorzitter van de commissie gaat verder: "Ja, het wordt misschien complex of moeilijk voor de uitvoering, moeilijk voor de overheid zelf. Maar het gaat hier om mensen. En dat is dus exemplarisch voor hoe het kabinet met het hele rapport omgaat. Je moet dit bekijken vanuit de positie van mensen en niet enkel vanuit het belang van de overheid."
Van Nispen hoopt dat er woensdag in het Tweede Kamerdebat een meerderheid ontstaat om het kabinet bij te sturen. "De Tweede Kamer moet laten zien wat zij waard is en het kabinet oproepen niet blind te blijven voor mensenrechten en alle aanbevelingen over te nemen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.