Een mogelijk kabinet tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks is definitief mislukt. Waar er na de eerste mislukte poging nog sprake was van een mogelijke doorstart op een later moment, werd gisteren glashelder dat een kabinet met GroenLinks echt niet ging gebeuren.

De heren partijleiders konden het niet eens worden over de aanpak van het migratie-vraagstuk.

Dat het mislukken dit keer definitief is, is ook terug te zien aan de manier waarop de partijen de breuk uitleggen. Na de eerste gestrande poging bleven de onderhandelaars erg aardig en keurig naar elkaar. Niemand kreeg de schuld, er was na gezamenlijk overleg besloten te stoppen met onderhandelen en wie zich nu niet in welk punt kon vinden bleef lang in nevelen gehuld.

Dit keer begon het zwartepieten direct na de persconferentie van informateur Tjeenk Willink. Hij deed zelf al een duit in het zakje door in milde termen zijn verbazing te uiten over GroenLinks. Jesse Klaver kon niet instemmen met de door Tjeenk Willink opgestelde eindtekst over migratie; de informateur begreep er niets van en “betreurde het zeer dat het misliep op dit relatief kleine punt”.

De partijleiders bleven niet lang achter met hun oordeel; de mislukking was de schuld van Jesse Klaver. Woorden als ‘zwalkend optreden’ en ‘terug onderhandelen’ werden gebruikt, in Haags jargon behoorlijk zware termen.

Rutte liet weten ‘verbijsterd en teleurgesteld te zijn’ en Alexander Pechtold verweet Klaver in een video op twitter ‘politieke onmacht en onwil’ en vindt dat GroenLinks in “een papieren werkelijkheid leeft”.

Jesse Klaver liet zijn achterban via Facebook weten dat hij ‘baalt als een stekker, maar dat hij niet koste wat het kost wil regeren’. De heren die het eerst zo goed met elkaar konden vinden, hebben het nu even met elkaar gehad.

Hoe nu verder?

Tijd om lang te treuren is er niet; er is immers nog steeds geen kabinet. De mogelijkheden om tot een meerderheidskabinet te komen, worden steeds beperkter. Informateur Tjeenk Willink ziet echter nog steeds kansen. “Ik heb nog maar één meerderheidscombinatie onderzocht”, liet hij gisteren op zijn persconferentie weten. “Het is een schande om er nu al van uit te gaan dat een meerderheidscoalitie niet mogelijk is”. Wel wil hij niet overhaast te werk gaan.

Alle ogen richten zich nu weer op de ChristenUnie. De partij die eerder in een verkennend gesprek met Alexander Pechtold snel werd af geserveerd, staat niet te trappelen. Fractievoorzitter Gert-Jan Segers wil best komen praten en constructief meedenken, maar bedankt ervoor om als een vijfde wiel aan de wagen in een coalitie te stappen en staat niet te juichen voor een samenwerking met D66.

Tjeenk Willink sprak Segers vorige week en het bleef tot één gesprek. Wellicht dat nu opnieuw naar deze combinatie wordt gekeken. Naast de bedenkingen van Segers, zal ook Pechtold bij zichzelf en zijn fractie te rade moeten gaan of hij deze combinatie wel wil. Keer op keer heeft hij laten weten niets in een coalitie met de ChristenUnie te zien; waarom zou hij dan nu wel instappen? Zijn de, volgens Pechtold, onoverbrugbare problemen met de ChristenUnie nu ineens wel oplosbaar? En wat heeft zijn partij te winnen en te verliezen met deze samenwerking?

Op dit moment ziet Pechtold meer in een samenwerking met PvdA en SP. Asscher heeft echter al laten weten daar niet voor te voelen. De druk op de partijen wordt groter, want de mogelijkheden voor een meerderheidskabinet raken uitgeput en de kans op een minderheidskabinet wordt groter; een optie die eigenlijk niemand wil.

Tjeenk Willink wil eerst even goed nadenken.

De formatie is nu 90 dagen onderweg en het ziet er naar uit dat het nog een lange weg te gaan is voor een nieuw kabinet op het bordes staat.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.