Boeren reageren verdeeld op de stikstofmaatregelen van het kabinet om uitstoot terug te dringen. Een groot deel is best bereid om iets te doen, ook al hebben ze al maatregelen genomen en zijn ze, naar eigen zeggen, niet aan zet.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 1.400 veehouders in samenwerking met Boerderij, het vakblad voor de landbouw. Aanleiding zijn de plannen die het kabinet en boerenorganisaties 7 februari presenteerden om stikstofuitstoot in de landbouw te beperken.

Veehouders best bereid om maatregelen te nemen

Hoewel duizenden boeren vandaag protesteren tegen deze plannen, blijkt uit dit onderzoek dat niet alle veehouders in Nederland het pakket afwijzen. Zo is tweederde (67 procent) in enige mate bereid om over te gaan op minder eiwitrijk voer. Ook willen de meeste boeren nadenken over het verkopen of verleasen van stikstofruimte aan derden. De helft (50 procent) wil best overgaan op kringlooplandbouw, hoewel voor driekwart onduidelijk is wat dit precies is en wat het kabinet van hen verwacht.

Van de veehouders die vlakbij een natuurgebied boeren, is de helft misschien (31 procent) of zeker (15 procent) bereid om zich vrijwillig uit te laten kopen, mits daar een eerlijke prijs tegenover staat. De andere helft (50 procent) van de boeren rond natuurgebieden ziet daar niets in.

Tweederde overziet gevolgen van maatregelen niet

Boeren zien minder in het verplaatsen van hun bedrijf naar gebieden met meer stikstofruimte: twee op de drie zijn daar niet toe bereid. Ze denken dat Nederland te klein is om die plek te vinden. Ook zitten de meesten niet te wachten op bedrijfscoaches die hen begeleiden bij het veranderen van bedrijfsvoering.

Hoewel de stikstofplannen bekend zijn, is het voor twee op de drie veehouders (67 procent) niet duidelijk wat de gevolgen zullen zijn voor hun boerenbedrijf. Een ondervraagde boer: "De politiek slingert ons elk jaar een andere kant op. Er zit geen lijn in", aldus een veehouder in het onderzoek. Ook zeggen boeren uit ervaring te weten dat zij niet zomaar bij het beschikbaar gestelde geld kunnen: "Dit geld loopt over veel te veel schijven en er blijft veel te veel aan de strijkstok hangen."

Boeren komen aan bij de Koekamp om te demonstreren tegen het stikstofbeleid van het kabinet
Bron: ANP
Boeren komen aan bij de Koekamp om te demonstreren tegen het stikstofbeleid van het kabinet

Meerderheid veehouders vertrouwt LTO niet meer

Wat verder opvalt is het lage vertrouwen van veehouders in de Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO). Slechts 38 procent steunt de organisatie die van oudsher opkomt voor de boerenbelangen in Den Haag. De LTO wordt afgerekend op de crisis die nu plaatsvindt in de landbouw. "Dertig jaar lobby en vergaderen van LTO heeft ons tot hier gebracht. Een nieuwe organisatie krijgt in een half jaar meer voor elkaar via het LandbouwCollectief dan de organisatie die zegt alle boeren te vertegenwoordigen."

Het LandbouwCollectief, de relatief nieuwe samenwerking tussen veel boerenorganisaties, komt volgens de meeste veehouders het beste op voor hun belangen. Een ondervraagde veehouder: "Omdat het LandbouwCollectief namens 13 belangenbehartigers spreekt kan de politiek ze niet goed tegen elkaar uitspelen en hebben ze meer te vertellen." Ook Farmers Defence Force en Agractie worden door een meerderheid van de boeren vertrouwd.

Geen vertrouwen in de politiek

Het geloof van veehouders in de politiek is minimaal. Zo worden premier Mark Rutte, landbouwminister Carola Schouten en het kabinet als geheel nog maar door twee op de tien boeren vertrouwd.

Ook is er nauwelijks vertrouwen van veehouders in het bestuur van hun provincie. Een kwart (25 procent) vertrouwt die nog. Vooral bij boeren in Groningen, Zuid-Holland en Noord-Brabant is de steun voor provinciale politici laag. In het bestuur van Friesland, Drenthe en Limburg is onder boeren uit die provincies wat meer vertrouwen. Hoewel dit vaak ook slechts een minderheid is.

Bekijk ook

'Intimidatie van politici moet kunnen'

Vandaag verlopen de protesten vooralsnog rustig. Dat was anders bij enkele eerdere protesten, zoals bij het Groninger provinciehuis waar een deur werd geforceerd met een trekker. Een grote minderheid van de boeren in Nederland (39 procent) vindt intimidatie van politici en autoriteiten geoorloofd om invloed uit te oefenen op voorgenomen stikstofmaatregelen.

Veehouders lichten toe dat ze het zien als noodzakelijk kwaad. "Helaas moet soms een grens overschreden worden voordat er geluisterd wordt. Al vind ik het persoonlijk erg ver gaan om de veiligheid van mensen in gevaar te brengen", zegt een boer in het onderzoek. Ook zijn er boeren die de ophef overdreven vinden. "Tot bepaalde hoogte, er zijn dingen gebeurd die niet hadden mogen gebeuren maar zijn door media te zwaar uitgemeten." Twee op de drie boeren (66 procent) vinden publieksonvriendelijke acties geoorloofd om een signaal te geven.

info

Over dit onderzoek

Aan het onderzoek (pdf), gehouden van 11 tot en met 15 februari 2020, deden 1.912 boeren mee. Daarvan waren er 1.423 eigenaar van een veehouderij. Voor dit onderzoek is samengewerkt met landbouwvakblad Boerderij. EenVandaag heeft de vragenlijst opgezet in samenspraak met redacteuren van dit vakblad. Boerderij heeft het onderzoek verspreid onder de ruim 14.000 eigenaren van veehouderijen in het bestand van het medium. De verhouding tussen verschillende soorten veehouders (pluimvee, varkens, melkvee, combinatie daarvan) in het onderzoek is in lijn met de daadwerkelijke verhouding in Nederland.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.