Zorgen over psychische problemen bij boeren na overstromingen: 'Het is nu overlevingsstand, de klap komt later'

De Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) maakt zich zorgen om psychische klachten bij door overstromingen getroffen boeren. "De klap komt straks."

Op dit moment wordt de schade aan de boerenbedrijven geïnventariseerd. De LLTB is vooral bang voor de periode die daarna komt. "Ik verwacht dat we nog een heleboel telefoontjes van boeren gaan krijgen, omdat ze zorgen hebben over hoe het allemaal verder moet", zegt projectleider Geert van Kampen in vakblad Boerderij.

Onzekerheid over afhandeling

Tijdens de overstromingen zagen akkerbouwers hun oogsten verloren gaan. Veetelers moesten hun vee evacueren en mestkelders liepen onder.

De getroffen boeren hebben nu te maken met onzekerheid over de afhandeling van de schade en vragen zich af of het Rijk en de verzekeringsmaatschappij die vergoedt. Alleen al bij de LTTB hebben zich driehonderd boeren met schade gemeld.

'Stop je ermee?'

Net als de LLTB verwacht agrarisch coach Liza Simons dat veel getroffen boeren straks een psychische klap krijgen. "Nu zijn ze bezig met hun bedrijf redden. Hoe groot is de schade? Wie gaat dat vergoeden? Ze staan in de overlevingsstand. Pas als alle praktische zaken geregeld zijn, hebben ze tijd om stil te staan bij hun gevoel."

Het zal de oudere agrariërs zwaarder vallen dan de jonge, denkt Simons. "Als je 55 jaar bent en je hebt geen opvolger en je bedrijf wordt getroffen door iets groots als een overstroming, of een dierziekte, dan is het lastiger dat te boven te komen. Bouw je dan je bedrijf weer helemaal op, of stop je ermee?"

Alle gewassen verdronken

Een van de getroffen boeren is Wim van de Eertwegh. Hij heeft een akkerbouwbedrijf en teelt onder andere aardappelen, rabarber, asperges en verschillende koolsoorten. Tijdens de overstromingen in juli zag hij al zijn gewassen in één klap verdrinken. "Het is verschrikkelijk", zegt de 61-jarige akkerbouwer. "En je kunt er niets aan doen. Het is natuurgeweld."

Het grote probleem is dat het bedrijf achter de dijk staat, dus dicht bij de Maas. Waarschijnlijk dekt de verzekering de schade niet en ook de overheid springt vooralsnog niet bij.

'Kosten lopen op tot 450.000 euro'

Van de Eertwegh maakt zich daar flinke zorgen over. "Dit gebied is het overloopgebied, dus dan zegt de Rijksoverheid dat het bedrijfsrisico is. Maar dit is nog nooit gebeurd. Hoe kun je het dan bedrijfsrisico noemen? Dat vind ik ver gaan."

Zijn zoon Chiel die op termijn het bedrijf overneemt rekent voor: "De kosten die we nu al hebben gemaakt door de schade en het verlies van de gewassen loopt op tot ongeveer 450.000 euro. Dat zijn de gebouwen, de gewassen, het evacueren van het vee. Dat is als bedrijf bijna niet te dragen." Over hoe het verder gaat als er niet wordt uitgekeerd durft hij nog niet te denken.

Vaker vragen naar hulp

Hulpverleners hebben na de overstromingen in de jaren negentig gemerkt dat boeren vaak jaren later nog psychische klachten hebben. Die komen juist dan naar boven door al het gedoe met verzekeraars, de voortdurende onzekerheid en de angst dat het weer mis gaat. Agrarisch coach Simons verwacht dat er nog veel vragen om hulp gaan komen.

"De impact van het verlies van een boerenbedrijf is niet mals", zegt ze. "Het boerenbedrijf is voor velen niet alleen het werk, maar ook hun sociale leven, familiegeschiedenis en identiteit. Bij een ingrijpende gebeurtenis als deze staat alles op losse schroeven. Soms zien boeren niet meer hoe ze hieruit kunnen komen." Simons, die in dit soort situaties hulp verleent, merkt wel dat boeren steeds meer om hulp durven te vragen.