Op 4 mei van het afgelopen jaar waren duizenden mensen aanwezig op de Dam om de dodenherdenking bij te wonen. Uiteraard was de Koninklijke familie aanwezig en liet de beveiliging niets te wensen over.

Althans, dat dachten we. Plotseling begon een verwarde man te schreeuwen en er brak een enorme paniek uit. De Koningin werd op een holletje in veiligheid gebracht en ook Prins Willem Alexander en Prinses Maxima verdwenen als bij toverslag van het toneel. Hekken vielen om, mensen renden alle kanten uit en helaas vielen er gewonden.

We denken door strenge fysieke veiligheidsmaatregelen en vooral repressie veiligheid te kunnen garanderen, maar dat is een illusie. Dat blijkt ook uit andere incidenten die afgelopen jaar hebben plaatsgevonden. Zoals de man die dit jaar tijdens Prinsjesdag een waxinelichtje naar de Gouden Koets gooide, maar het had ook iets anders kunnen zijn. Of de mensen die hun gezin vermoorden, omdat ze zelf geen uitweg meer zien.

Natuurlijk zijn de fysieke maatregelen nodig, maar keer op keer blijkt dat ze niet voldoende zijn. We moeten investeren in de zorg en in aandacht voor mensen die in de war zijn. We moeten de samenleving beschermen, maar ook sommigen tegen zichzelf in bescherming nemen. Dat zorgt pas echt voor veiligheid. In de Tweede Kamer wordt steeds vaker geroepen om ‘hard, harder, hardst straffen’. Dat klinkt stoer, maar werkt niet. Natuurlijk is straffen in bepaalde gevallen noodzakelijk, net als fysieke maatregelen, maar daarnaast moet er veel meer aandacht komen voor preventie en snelle hulp. In eerste instantie omdat het menselijk is. Maar ook om te voorkomen dat deze mensen in hun verwarring schreeuwen of verschrikkelijke daden plegen, uit wanhoop en frustratie.

Verwarde mensen lopen veelal niet onopgemerkt rond. Buren, vrienden, familie en andere vangen vaak signalen op, maar weten niet wat te doen of waarheen te gaan. Niet wegkijken, maar ingrijpen, zou ik zeggen.

Interesse tonen en steun bieden als iemand zich vreemd of verward gedraagt. Dit vraagt om een open houding van mensen én een toegankelijk aanspreekpunt vanuit de zorg. Zodat er snel en licht kan worden ingegrepen waar het kan, snel en zwaarder waar dat moet.

Zo levert goede zorg een bijdrage aan veiligheid. Zo voorkomen we problemen voor individuen en gezinnen. En zo vergoten we de veiligheid van de samenleving als geheel.

Komend jaar gaat de Tweede Kamer spreken over de vervanging van de Wet bijzondere opneming psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). In de nieuwe Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg moeten we regelen dat we niet pas optreden als verwarde mensen overlast veroorzaken. De mens moet centraal staan. En als we willen zorgen voor veiligheid, dan moet die wet zo worden ingericht dat mensen snel hulp krijgen waar dat nodig is. Zodat individueel leed wordt voorkomen en de samenleving wordt beschermd.

Laat komend jaar de zorg voorop staan. Zorg gaat voor veiligheid. En zorg bevordert veiligheid.

Lea Bouwmeester is Tweede Kamerlid voor de PvdA

Zorg voor veiligheid!

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.