Wiki: The Iceman

Het is 2008 als Wim Hof, beter bekend als ‘The Iceman’ aankondigt dat hij niet langer een kermisattractie wil zijn. Hof is dan al wereldwijd bekend door zijn spectaculaire records. Zo liep een halve marathon in Lapland bij -30 graden, slechts gekleed in een sportbroek en zwom hij honderden meters onder het ijs van wak naar wak en is regelmatig op kermissen en manifestaties te bewonderen in een bak met ijsklontjes. Het leverde hem een lange reeks vermeldingen in het Guinness Book of Records op. 

Maar het is wat Wim Hof betreft tijd dat anderen er ook van gaan profiteren. Volgens Hof kan iedereen leren met extreme kou om te gaan, met de juiste ademhalingstechnieken en training, en op die manier zouden mensen gezonder kunnen leven. Hij ontwikkelt een succesvolle cursus, en zijn ademhalingstechniek wordt al snel wereldwijd beoefent. Maar hij wil meer. Erkenning, liefst wetenschappelijk. "Ik ben nu een circusact, maar wil wetenschapper worden: mijn lichaam is mijn laboratorium"

De interesse van de wetenschap is gewekt. Hij wordt gezien als 'medical mystery'. Maar niet voor lang. Wetenschappers van het Radboudumc vinden Wim’s claims wat betreft bewuste beïnvloeding van het autonome zenuwstelsel en immuunsysteem interessant omdat ze een lopend onderzoeksproject hebben naar de interactie tussen het autonome zenuwstelsel en het immuunsysteem. Zelfs zo interessant dat ze nader onderzoek willen doen. Kan hij inderdaad bewust het autonome zenuwstelsel, en daarmee zijn immuunsysteem beïnvloeden? In principe kan dit volgens de wetenschappers niet.

Proefpersoon

Wim Hof krijgt endotoxine toegediend terwijl hij zijn technieken uitoefent. Endotoxine is een dood bestanddeel van de celwand van een bacterie. Met deze stof houden de onderzoekers het lichaam eigenlijk voor de gek. Het immuunsysteem reageert alsof er een levende bacterie binnendringt en maakt ontstekingseiwitten aan. De proefpersonen krijgen door deze immuunrespons kortdurende griepachtige verschijnselen zoals koorts, rillerigheid en hoofdpijn. 

    

Tijdens het endotoxine-experiment worden in het bloed van Wim Hof aanwijzingen gevonden van verhoogde activiteit van het sympathische deel van het autonome zenuwstelsel. Ook worden in zijn bloed veel minder ontstekingseiwitten aangetroffen. Gemiddeld was de immuunrespons van Wim Hof 50 procent lager dan van andere proefpersonen die in eerdere onderzoeken endotoxine kregen toegediend. Tevens vertoonde hij bijna geen griepachtige symptomen. Het heeft er alle schijn van dat Hof zijn autonome zenuwstelsel kan beïnvloeden, maar het geldt niet als wetenschappelijk bewijs.

Medische doorbraak

Uit vervolgonderzoek onder 12 jonge mannen blijkt dat het autonome zenuwstelsel in tegenstelling tot wat eerder werd gedacht degelijk te beïnvloeden is. Het wordt gezien als een medische doorbraak. 

    

Bij de door Wim Hof getrainde groep gaat direct na het starten van de technieken de adrenalineconcentratie in het bloed omhoog, en wordt de door endotoxine opgewekte ontstekingsreactie geremd. De hoeveelheid ontstekingsremmende eiwitten blijft in de controlegroep relatief laag, maar gaat in de getrainde groep snel omhoog, en blijft hoog. Voor de ontstekingsbevorderende eiwitten geld juist het omgekeerde. Deze zijn hoog in de controlegroep en veel lager in de getrainde groep. De getrainde groep beïnvloedt bewust het autonome zenuwstelsel. 

    

Er zijn diverse ziektes die veroorzaakt worden door een overactief immuunsysteem, zoals reuma. Hof denkt dat deze patiënten baat zouden kunnen hebben bij zijn methode. Radboudumc onderzoekers Pickkers en Kox waarschuwen echter nadrukkelijk voor valse hoop en stellen dat vervolgonderzoek nodig is om uit te wijzen of de methode ook effectief is bij patiënten. Maar de doorbraak is duidelijk: het is mogelijk om vrijwillig het autonome zenuwstelsel en immuunsysteem te beïnvloeden. Om antwoord te krijgen op de vraag of dit kan worden toegepast op patiënten is evenwel vervolgonderzoek noodzakelijk.

Weerstand door ademhalingstechniek

Uit onderzoek van Maastricht University op Wim en en zijn tweelingbroer André blijkt dat zijn weerstand tegen kou voornamelijk komt door zijn speciale ademhalingstechniek. Onderzoekers stelden Wim en zijn broer André, ook getraind in de ademhalingstechniek, bloot aan een temperatuur van 13 graden. Uit het experiment blijkt dat de twee hierbij meer warmte produceren dan een normale proefpersoon. De oorzaak: een verhoogde activiteit van hun ademhalingsspieren.  

De koudetraining die Wim volgt lijkt verrassenderwijs geen effect te hebben op het weerstaan van kou. Broer André volgt die niet, maar de broers reageerden hetzelfde op het experiment. 

Controverse

In 2016 komt de ademhalingstechniek onder vuur te liggen als nabestaanden aangeven dat mensen zouden zijn bezweken tijdens de toepassing van de techniek van Hof. De overleden mannen waren verdronken in het zwembad na toepassing van de Wim Hof Methode. Hof stelt echter dat zijn methode losstaat van de sterfgevallen. De organisatie van Hof zegt uitgebreid te waarschuwen tijdens trainingen en op de website de methode niet in het water te doen en altijd in een veilige omgeving waarbij flauwvallen niet gevaarlijk is. De sterfgevallen zijn aanleiding voor verdere discussie over hoe gezond de methode eigenlijk is.