Wie is het lek?

Wie heeft er gelekt uit de commissie Stiekem? Was het PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom die zo fel reageerde in het debat? Een fractievoorzitter uit de oppositie om de coalitie een hak te zetten? Of toch een fractievoorzitter van de kleinere partijen die van lekken uit de commissie niet zo’n halszaak maakt?

Het grote Haagse gezelschapsspel van speculeren, lekken en wachten voor deuren op nieuws is weer begonnen. Het maakt de zaak er niet minder ernstig om.

Waar gaat het eigenlijk over?

Anderhalf jaar geleden was er discussie over het afluisteren door de overheid. Minister Plasterk meldde in Nieuwsuur dat de Amerikanen 1,8 miljoen Nederlandse datagegevens in handen hadden, maar moest dat later corrigeren. Niet de Amerikanen, maar de eigen Nederlandse AIVD luisterde af. De Kamer was boos en betichtte de minister van het niet informeren van de Kamer. Een motie van wantrouwen volgde.  Diederik Samsom kwam direct zijn minister te hulp en zei dat de Kamer wel was geïnformeerd, maar door de Commissie Stiekem.

NRC publiceerde een reconstructie van deze hele affaire en daaruit bleek dat er was gelekt uit de Commissie Stiekem. Aangifte van het lekken volgde, ingediend door de voorzitter van de Commissie, Halbe Zijlstra en de Rijksrecherche startte een onderzoek waarbij fractievoorzitters zijn gehoord.

Het lastige in dit grote schimmenspel is dat eigenlijk niemand kan vertellen wat er in de Commissie Stiekem wordt gemeld. De Commissie heet officieel de Commissie voor Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten en daarin worden de voorzitters van de tien grootste fracties bijgepraat door de AIVD en MIVD over staatsgeheimen. Alles wat in deze commissie wordt gemeld moet geheim blijven; dus ook niet gedeeld met eigen fractiemedewerkers en zeker niet met de pers. Vandaar de bijnaam Commissie Stiekem.

En nu begint het Grote Speculeren. Want wie heeft er nu gelekt? En met welk doel? Iedereen is verdacht. En iedereen heeft een belang. Was het toch Diederik Samsom vanwege zijn steun aan minister Plasterk? Zelf ontkent hij.

Of Arie Slob, die vrij plotseling deze week afscheid nam als fractievoorzitter van de ChristenUnie. Net als Bram van Ojik, toen fractievoorzitter van GroenLinks en nu weg uit de Kamer. D66-voorman Alexander Pechtold dan, die deze coalitie heel graag ziet struikelen?  De naam van Henk Krol (50PLUS) werd ook genoemd, maar hij zat toen niet in de Tweede Kamer.

Het OM bracht gisteren verslag uit aan Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg en de bal ligt nu bij haar. Ze zit er duidelijk mee in haar maag, want wat nu te doen? Het lekken uit de Commissie Stiekem is een ambtsmisdrijf en daarop staat ontslag, mogelijke vervolging en wellicht een gevangenisstraf. Wil de Kamervoorzitter zover gaan?  Maar de zaak laten rusten geeft ook en vreemd signaal, vooral omdat de Kamercommissie zelf aangifte heeft gedaan van deze zaak. 

Vanmorgen heeft ze deze explosieve zaak gedeeld met het presidium, het dagelijks bestuur van de Kamer. Om 12 uur vanmiddag kwam de voorlopige oplossing: er wordt een onderzoekscommissie ingesteld. Haagser kan haast niet. Het instellen van een commissie is een synoniem voor: we willen nu geen oordeel vellen, dat durven we niet aan, we schuiven het op de lange baan. Wordt vervolgd dus, en nu maar hopen dat er niet weer wordt gelekt.