Waarom Poetin-uitdager Navalny de harten van jongeren wint

Hij wordt gezien als dé grootste politieke uitdager van president Poetin: Alexei Navalny. Maar het wordt de Russische oppositieleider en zijn campagneteam al jarenlang moeilijk gemaakt om die uitdaging aan te gaan. Toch werkt Navalny schijnbaar onvermoeibaar door richting de presidentsverkiezingen in maart. Voor die verkiezingen is hij uitgesloten wegens vermeende fraude. Navalny pleit nu voor een boycot.

Oppositie voeren in Rusland is levensgevaarlijk: de oppositieleider Nemtsov werd in 2015 op straat vermoord. Navalny volgde hem op. Navalny is geliefd en gehaat in Rusland. Hij heeft veel tegenstanders onder de conservatieve Russen en heeft zich in het verleden racistisch en gewelddadig geuit. Desondanks weet hij door het intensieve gebruik van sociale media de jongeren massaal te bereiken. Met name zijn filmpjes over corruptie van de huidige politieke leiders vinden gretig aftrek in Rusland.  

De kracht van sociale media

De autoriteiten hebben hem huisarrest gegeven om te voorkomen dat hij de straat op ging om te demonstreren. Voor Navalny vervelend, maar het maakt hem niet echt veel uit. Vanuit zijn woning richt hij zich alsnog tot een grote online achterban.

Veel jongeren wenden zich niet meer tot de televisie en andere traditionele media, maar is vooral online te vinden waar Navalny een ander geluid biedt. Volgens aanhangers van Navalny de reden dat de jonge generatie doof wordt voor het verhaal van de huidige politiek en er een kloof groeit in Rusland.

Aangevallen, gearresteerd en weer opstaan

Zijn campagneleden noemen de uitsluiting van Navalny “een politiek gemotiveerde keuze”. “Poetin duldt Navalny niet en probeert zijn campagne onmogelijk te maken”, zegt één van de organisatoren van een recente demonstratie in Sint Petersburg. Campagneleden worden plotseling gearresteerd, er komt een demonstratieverbod en op de plek waar de leden willen bijeenkomen houdt de lokale groenvoorziening plots grootschalige werkzaamheden.

Navalny zelf krijgt het nog zwaarder voor de kiezen. Hij wordt regelmatig gearresteerd en als hij vrij is op straat aangevallen door onbekenden die hem meermaals met verf in zijn gezicht spuiten. En toch zet hij elke keer weer door met zijn campagne. Nu hij verbannen is roept hij op tot een boycot van de presidentsverkiezingen en organiseert hij demonstraties. De autoriteiten melden nu al ‘onwettige bijeenkomsten’ met harde hand te zullen tegenwerken. 

Kansrijke tegenstander van Poetin

Navalny gold als de enige kansrijke tegenstander van de zittende Russische president Vladimir Poetin. Volgens recente peilingen stevent Poetin met een ruime meerderheid van de stemmen af op een nieuw termijn. Poetin zou bij een nieuwe overwinning tot 2024 aan de macht kunnen blijven.

Volgens Rusland-correspondent Joost Bosman zou Navalny echter geen absolute kanshebber zijn geweest voor het presidentschap, indien hij wel mee mocht doen tijdens de verkiezingen. “Hij zou zelfs uitgesproken kansloos zijn geweest”, aldus Bosman. “In de peilingen, zowel die van de staatsbureaus als het onafhankelijke Levada komt hij niet verder dan een paar procent. Dat komt doordat de staatszenders, waarvan de Russen voor 90% hun 'nieuws' halen, Navalny volstrekt negeren. Daardoor is hij bij miljoenen Russen eigenlijk helemaal niet bekend.” 

De presidentsverkiezingen zijn volgend jaar op 18 maart.