Vijf vragen en antwoorden over de 'shutdown' van de VS

Om één minuut na middernacht werd er de zogenaamde 'shutdown'  aangekondingd; waardoor een groot deel van de Amerikaanse federale overheid is gesloten. Wat houdt deze 'shutdown' precies in? Wat zijn de gevolgen ervan? Wat gaat er mis bij de Amerikaanse overheid dat het zo ver moet komen? Vijf vragen en antwoorden over de Amerikaanse shutdown. 

Wat is precies de oorzaak van de shutdown? 

Ook de Amerikanen moeten bezuinigen en er moet worden gesneden in de overheidsuitgaven. De deadline om een overeenstemming te bereiken voor de begroting om de federale overheid draaiende te houden, 1 oktober 2013, is niet gehaald. Het lukte de Republikeinen, die het Huis van Afgevaardigen domineren, en de Democraten, die De Senaat domineren, het niet om er samen uit te komen. De Republikeinen wilden niet meewerken aan de begroting, tenzij de invoering van de 'Obamacare' met een jaar zou worden uitgesteld. Deze nieuwe wet verplicht alle Amerikanen om een zorgverzekering af te sluiten. De democraten weigerden dit waardoor de besprekingen spaak liepen en de overheid overging op een 'shutdown'.

Wat houdt de shutdown precies in? 

Alle taken van de federale overheid die als niet essentieel worden beschouwd, zijn stilgelegd. Zo'n 800.000 ambtenaren zijn met onbetaald verlof gestuurd, nationale parken en musea blijven gesloten, visumaanvragen worden niet behandeld en het is niet mogelijk voor Amerikanen om hun paspoort te vernieuwen. 

Niet de gehele overheid gaat op slot. Personeel dat werkt voor de nationale veiligheid en als onmisbaar worden gezien, draaien gewoon door. Dit zijn militairen, maar ook voedselinspecteurs, cipiers en de luchtverkeersleiding. Obama tekende een paar uur voor de deadline nog een noodwet, waardoor het salaris van militairen kan worden doorbetaald, net als pensioenen en uitkeringen van armen en ouderen.

Wat zijn de gevolgen? 

De gevolgen op korte termijn zijn onduidelijk. Obama waarschuwde dat de shutdown grote gevolgen heeft voor de economie. Over een paar weken komt het 'schuldenplafond' weer in zicht. Dat is het maximale bedrag dat de overheid mag lenen. Als er niet snel een overeenkomst komt en het congres geen actie onderneemt, dan kan de overheid de schuldeisers niet meer betalen. Dat zou de eerste keer zijn in de Amerikaanse geschiedenis en is funest voor het imago van de Verenigde Staten. Het land zou zijn betrouwbare status verliezen, dat altijd zijn schulden afbetaalt.

Is dit de eerste keer?

Nee: vanaf 1976 is het zeventien keer voorgekomen, de laatste keer was onder president Clinton, eind 1995 en begin 1996. De shutdown duurde toen in totaal 28 dagen. Ook toen kwamen de Democraten en de Republikeinen niet tot een overeenkomst koment over de ziektekosten en overheidstekorten. Destijds zaten honderdduizenden ambtenaren bijna een maand onbebaald thuis. Uiteindelijk lukte het de Rupblikeinen en Democraten om tot overeenstemming te komen. 

Wat merkt Nederland hier van? 

Op korte termijn valt er waarschijnlijk voor Nederland niets te merken. Wel kan de shutdown de Amerikaanse economie op een zware rem zetten. Als er op lange termijn geen oplossing komt voor de onenigheid tussen de Republikeinen en de Democraten, kan dat problemen opleveren voor de hele wereld: zoals olieprijzen die stijgen en rentes die omhoog gaan, wat gevolgen heeft voor de gehele wereldeconomie.