Terugblik: de Turkije rel

Het scheelde afgelopen maart maar een paar meter of de Turkse minister van Familiezaken Kaya had het consulaat in Rotterdam bereikt. Wat volgde was een impasse die de hele avond zou duren en een diplomatieke rel die nu pas voorbij lijkt.

Korpschef Frank Paauw van Rotterdam wordt op 11 maart opgepiept. Hij moet zich meteen melden in het crisiscentrum van de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. Paauw, die normaal gesproken altijd in uniform werkt, komt nu in zijn vrijetijdskleding met een geruite sjaal om zijn nek binnenstormen.

Er zijn signalen dat de Turkse minister van Familiezaken met een auto onderweg is naar Rotterdam. Daar wil ze, ondanks een verbod van de Nederlandse regering, campagne voeren voor een referendum. Eerder die week zijn de landingsrechten voor de Turkse minister van Buitenlandse Zaken al ingetrokken. De spanning stijgt als de Turkse president Erdogan uithaalt en de regering 'overblijfselen van nazi’s en fascisten' noemt. Toch wordt er dan nog gezocht naar een diplomatieke oplossing.

Tot het moment dat duidelijk wordt dat er toch een Turkse minister komt. Politie en Marechaussee proberen het konvooi te onderscheppen. Op Twitter worden berichten geplaatst door Turkse journalisten die het konvooi lijken te volgen. Als het konvooi wordt onderschept blijkt het een afleidingsmanoeuvre te zijn om de aandacht af te leiden van het echte konvooi.

Het konvooi met de minister weet die avond een hofje achter het consulaat te bereiken waar ze alsnog worden gestopt door Nederlandse agenten. Korpschef Frank Paauw zegt daar nu over: “We vroegen ons echt af of ze zover wilden gaan dat ze zelfs een afleidingsmanoeuvre hebben neergezet.” 

De Turkse minister eist op hoge toon toegang tot het consulaat. Er wordt geen duimbreed toegegeven. De patstelling zal die avond nog uren duren. Oud-minister en oud-ambassadeur in Turkije Ben Bot volgt de situatie vanuit zijn huis op de voet. Hij is er niet blij mee: “Ik heb me dertig jaar ingespannen om Turkije dichterbij Europa te brengen en dan heb je toch het gevoel dat het in één avond wordt verspeeld.”

In het hofje achter het consulaat komt op dat moment een zwaarbewapend arrestatieteam aan. Korpschef Frank Paauw neemt het zekere voor het onzekere en laat een enorme politiemacht aanrukken om de bodyguards van de minister te fouilleren. Hij is bang dat ze bewapend zijn en dat er geschoten kan worden. “We hebben meer dan veertig leden van verschillende arrestatieteams ingezet om de situatie te bevriezen.”

Paauw snapt de kritiek van oud-minister Ben Bot niet helemaal. “Je moet wel in ogenschouw nemen dat hier een minister tegen de wens van alles en iedereen Nederland binnen dendert. Ik denk dat je op zo’n moment wel wat van de diplomatieke ruimte die je normaal gesproken hebt verspeelt.”

De patstelling achter het consulaat wordt uiteindelijk doorbroken met een takelwagen. De Turkse minister kiest eieren voor haar geld als de politie haar met gepantserde auto en al dreigt weg te takelen. 

Maar voor de Turkse president Erdogan is hiermee de maat vol. De Nederlandse ambassadeur moet Turkije verlaten en alle diplomatieke betrekkingen worden verbroken. De situatie zal bijna een jaar zo blijven. Het doet oud-minister Ben Bot nog steeds pijn. President Erdogan heeft inmiddels aangegeven begin 2018 weer in gesprek te willen gaan om de diplomatieke verhoudingen te herstellen.