Het moet een van de grote paradepaardjes van het kabinet worden: het grote Nationale Preventieakkoord om Nederland gezonder te maken. Maar nu de deadline nadert houden kinderartsen, deskundigen en Kamerleden hun hart vast. De vrees is dat de suikerlobby echt harde maatregelen zal tegenhouden.

Tientallen maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en andere belangengroepen zijn er maanden zoet mee. Achter gesloten deuren onderhandelen zij met staatssecretaris Paul Blokhuis over een groot gezondheidsplan om roken, alcoholgebruik en overgewicht een halt toe te te roepen. Naar verwachting zetten partijen volgende week een handtekening onder dit grote Nationale Preventieakkoord. Toch zijn de verwachtingen bepaald niet hooggespannen als je een rondgang maakt langs de grote experts op dit terrein.

'Bizar dat industrie aan tafel zit'

Jeanne-Marie Hament is jeugdarts en lid van de beroepsvereniging van jeugdartsen (AJN). Ze is bang dat echte daadkrachtige maatregelen achterwege blijven om het obesitasprobleem de kop in te drukken. Met name omdat de voedingsindustrie ook een flinke vinger in de pap lijkt te hebben bij de totstandkoming van dit akkoord. "Het verbaast mij ten zeerste dat de voedingsindustrie zo nauw betrokken is bij dit akkoord en zelfs aan tafel zit. De vraag is of door al dit gepolder er wel echt een akkoord komt dat het verschil gaat maken."

Volgens Hament is er één maatregel die sowieso in het akkoord moet staan wat haar betreft: een flink hogere belasting voor producten die veel suiker bevatten, de zogenaamde suikertaks. "Het  is echt belangrijk dat er nu werk wordt gemaakt van een forse suikertaks. De overheid moet nu haar verantwoordelijkheid nemen. Ook uit het buitenland weten we dat dit de enige maatregel is die echt werkt."

Suikertaks echt noodzakelijk

De kans dat deze taks er ook echt komt lijkt overigens buitengewoon klein. Vooral omdat de voedingsindustrie hier mordices op tegen is. Martijn Katan, hoogleraar voedingsleer, is ook voorstander van het zwaarder belasten van producten met een hoop suiker. Maar ook Katan denkt die extra belasting niet in het akkoord komt. "Mijn verwachting is dat er hele kleine stapjes worden gezet, maar dat het lang niet genoeg is. Zo is het 25 jaar geleden met roken ook gegaan."

Ook onder oppositiepartijen SP, Groenlinks en PvdA is de stemming bepaald niet hoopvol. Lilianne Ploumen (PvdA) vind dat de onderhandelingen rondom het akkoord veel te veel in achterkamertjes plaatsvinden "We lezen van alles over het Preventieakkoord in de krant, maar als Kamer weten we helemaal niks en staan we volledig buiten spel.  Verder is het goed dat de industrie mee wil doen, maar het moet niet zo zijn dat zij het beleid gaan dicteren."

'Coca-Cola wil klanten niet de dood injagen'

De staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Paul Blokhuis, zegt dat levensmiddelenproducenten willen meedenken over gezonde producten. "Ze hebben geen agenda om hun klanten de dood in te jagen", zegt hij tegen EenVandaag. "Coca-Cola is een producent die mij laat zien dat ze producten maken waar geen suiker in zit." Dat light-frisdranken nog niet per se gezond zijn, erkent Blokhuis. "We hebben daar pittige gesprekken over." 

reactie

Standpunt Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). Koen Joosten, kinderarts-intensivist ErasmusMC-Sophia Kinderziekenhuis en voorzitter commissie voeding NVK:

"Ruim veertig landen, van Portugal en Noorwegen tot de Golfstaten, voerden een vorm van belasting op suiker in en met name een frisdranktaks. Frisdrank bevat geen gezonde voedingsstoffen. In 2017 heeft de WHO geconcludeerd dat een frisdranktaks werkt tegen obesitas, diabetes type 2 en tandbederf. 

In navolging van de WHO pleit ook de NVK voor een belasting op gesuikerde dranken maar ook dienen er andere maatregelen genomen worden zoals een verbod op kidsmarketing van ongezonde en suikerhoudende producten. Daarnaast pleit de NVK voor een verlaging van de belasting op gezonde producten, met name groenten en fruit. Een adequate inname van groenten en fruit wordt gezien als de kapstok voor een gezonde levensstijl."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.