Strafrechtadvocaten: psychologische marteling justitie

Justitie doet aan psychologische marteling door verdachten vaker en voor steeds lichtere vergrijpen ‘in alle beperkingen’ vast te zetten. Dat stelt advocaat Geertjan van Oosten van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten in EenVandaag: “Langdurig eenzame opsluiting valt volledig onder het begrip psychisch martelen. Als je iemand maar lang genoeg in eenzame opsluiting houdt, dan zijn mensen bereid alles te ondertekenen en te verklaren.”

Als een verdachte in alle beperkingen zit, mag hij niet bellen, geen krant, radio of TV en ook geen contact met medegedetineerden of familie. De beperkingen zijn bedoeld om te voorkomen dat een verdachte een onderzoek kan tegenwerken of beïnvloeden.

Drukmiddel

De Vereniging van Strafrechtadvocaten vreest dat Justitie de beperkingen ook oneigenlijk gebruikt om verdachten onder druk te zetten. Van Oosten: “Bij ons leeft de gedachte dat die beperkingen worden opgelegd om een verdachte onder druk te zetten, een beetje te breken en dat kan ook. Je kan iemand zelfs zijn eigen zelfmoord laten bekennen, dat is niet zo moeilijk.”

Advocaten gehinderd in werk

De verdachte mag alleen contact met zijn advocaat die verder ook niet met derden mag praten. Van Oosten vindt dat zijn werkzaamheden als advocaat hierdoor ernstig bemoeilijkt worden: “Wij worden gehinderd in ons werk, we kunnen niet op zoek naar alternatieve scenario’s, naar getuigen, we mogen zelfs niet zeggen dat iemand vast zit. We mogen helemaal niks, onze handen zijn gebonden.” De NVSA wil dat er veel kritischer gekeken wordt voordat een verdachte in 'alle beperkingen' vastgezet wordt.

Onnodig lang in beperkingen

Advocaat Job Knoester maakte mee dat Justitie niet eens wist dat een van zijn cliënten nog in beperkingen zat: “Wij vroegen over een client die al enige tijd in beperkingen zat of het onderzoek nog gaande was. Toen was de reactie ‘oh, zit hij nog in beperkingen? Nou, dan gaan we dat maar eens opheffen.’ Als je als advocaat niet alert genoeg bent, zitten mensen onnodig lang in beperkingen. Je mag verwachten dat als justitie zo’n machtsmiddel inzet, dat men er ook zeer kritisch naar kijkt.”

College van procureurs-generaal start onderzoek

Het College van procureurs-generaal erkend dat zij klachten krijgt waarin gesteld wordt dat er scherper gekeken moet worden of beperkingen in alle gevallen volstrekt noodzakelijk zijn. Het signaal is dusdanig serieus dat er een werkgroep ‘Beperkingen’ is opgezet waarin het College samen met de Nederlandse Orde van Advocaten met de klachten aan de slag gaat.  

Reactie College van procureurs-generaal:

Een verdachte wordt in beperkingen geplaatst om ervoor te zorgen dat hij het onderzoek niet kan tegenwerken, bijvoorbeeld door af te stemmen met medeverdachten, door contact met de aangever of door kennis van informatie vanuit de media of van bezoekers. Het gaat niet alleen om voorkomen dat kennis van buiten bij de verdachte komt, maar ook om voorkomen dat kennis bij de verdachte naar buiten gaat.

Het plaatsen in beperkingen is een zwaar middel dat alleen ingezet moet worden als de omstandigheden daarom vragen en moet niet langer duren dan strikt noodzakelijk. Beperkingen mogen alleen worden opgelegd als dat volstrekt noodzakelijk is in het belang van het onderzoek. Het is dan ook terecht dat van een officier van justitie gevraagd wordt om zorgvuldig met dit middel om te gaan.

Het College van procureurs-generaal heeft van de advocatuur signalen gekregen dat we scherper moeten zijn op de vraag of beperkingen in alle gevallen waarin zij zijn opgelegd volstrekt noodzakelijk zijn. Dit signaal nemen we serieus en we zijn erover in gesprek.