Stientje van Veldhoven: Polder

“De polder is terug”, jubelde de voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW Bernard Wientjes dit najaar na afloop van zijn gesprek met de kabinetsonderhandelaars. De polder terug?, dacht ik. Die is toch helemaal nooit weggeweest? Immers, van NOS journaal tot regeringsverklaring, van EenVandaag tot De Telegraaf - DE (Hedwige)polder kwam altijd wel even aan bod het afgelopen jaar.

Mijn Hedwige-reflex bij het begrip ‘polder’ geeft aan hoezeer de drie vierkante kilometer Zeeuwse aardappelklei uitgroeide tot een nationale real-life soap. Eigendom van een Vlaams grootgrondbezitter, gepacht door Zeeuwse boeren, en al sinds 2005 icoon van de strijd tegen ontpoldering en politieke besluiteloosheid.

In juli 2011 leek het nog zo helder. Na onderzoek van minstens 80 alternatieven in drie rapporten besloot de Eerste Kamer dat de Hedwigepolder toch echt onder water moest ter compensatie voor het natuurverlies door het uitdiepen van de Westerschelde. Voor de zoveelste keer leek het dossier gesloten. Leek. Want nog diezelfde week verklaarde premier Rutte dat het kabinet toch weer wilde nadenken over alternatieven.

Actiecomités boenden de borden schoon, de premier paaide het Zeeuwse Statenlid Robesin in het Torentje en staatssecretaris Bleker strooide in café “het verdronken land” met ferme beloftes. In het andere kamp spande de Vogelbescherming een rechtszaak aan, waarschuwde Vlaanderen Nederland zich aan de afspraken te houden en kreeg Brussel de zwarte piet.

Een glunderende staatssecretaris kwam met een snel zelf samengesteld plan op. Vol euforie over de eigen daadkracht rekende hij kabinet blind op de klakkeloze instemming van Vlaanderen en de Europese Commissie. Maar bij de doorrekening bleken de effecten heel anders dan beloofd. Het pakket ging ten koste van natuur, in plaats van deze te verbeteren. En dus moest er gerepareerd worden. Ten einde raad liet het kabinet haar principes varen en stelde voor om de Hedwige dan toch maar gedeeltelijk onder water te zetten. Heel even dreigde zelfs een Zeeuws referendum over een internationale afspraak richtinggevend te worden voor nationaal beleid.

Gelukkig werd het halfslachtige compromis snel door de Kamer van tafel geveegd. Bij de Europese Commissie en Vlaanderen was het geduld inmiddels op- beiden ondernamen juridische stappen tegen Nederland. Toen viel het kabinet. Bij VVD en CDA haalde de Hedwigepolder het verkiezingsprogramma niet eens meer. De actiegroepen in Zeeland bleven vertwijfeld achter.

De geschiedenis rond de Hedwige leert ons hoe jarenlang vooruitschuiven onzekerheid bij mensen creëert. Hoe gebrek aan leiderschap problemen alleen maar verergert. Hoe slepende besluiteloosheid alleen maar verliezers oplevert. Hoe afgeven op Brussel het draagvlak voor Europese samenwerking ondermijnt. Hoe je internationale afspraken niet ongestraft kunt schenden. Hoe schimmige spelletjes achter de schermen de geloofwaardigheid van de politiek aantasten. Hoe gebroken “ferme” beloftes het vertrouwen in de politiek ondermijnen.

De Hedwigepolder als symbool voor hoe het niet moet in de politiek. De afgelopen maanden leerden ons dat de premier nog weinig geleerd heeft van de Hedwige-soap. Maar het is nog niet te laat. “De polder is terug”, zei Wientjes. Laat dit land van polderaars “de Hedwige” niet vergeten. En laten we niet vergeten dat onze polder onderdeel is van een Europese Delta.

Stientje van Veldhoven is lid van de Tweede Kamer voor D66