Schadevergoeding NS voor slachtoffers holocaust 'komt veel te laat'

De NS heeft eindelijk besloten om slachtoffers van de holocaust een individuele schadevergoeding te betalen. Het is het resultaat van een jarenlange strijd die holocaustoverlevende Salo Muller voerde tegen het spoorbedrijf.

In de Tweede Wereldoorlog stelde de NS voor de nazi's treinstellen beschikbaar om mensen naar concentratiekampen te vervoeren. Aan die transporten verdiende de NS zeker 2,5 miljoen euro.

Maror-gelden

Ronny Naftaniel zette zich eind jaren 90 in bij een zelfde soort schadevergoeding: als directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) was hij nauw betrokken bij de totstandkoming van de zogenoemde 'Maror-gelden'.  De Maror-gelden (Morele Aansprakelijkheid Roof en Rechtsherstel) werden in 1999 en 2000 bijeengebracht door de Nederlandse overheid, banken, verzekeraars en de beurs. Het was een enorm bedrag van 364 miljoen euro dat werd verdeeld onder slachtoffers van de holocaust. Ronny Natfaniel hielp in die tijd om individuen die een claim hadden gedaan, te helpen met het verzamelen van documenten. 

Het was een enorme klus, vertelt Naftaniel. "Bij de verzekeraars ging het om polissen die nooit waren uitgekeerd aan nabestaanden van vermoorde joden. Bij de overheid ging het om het teruggeven van de kosten van kamp Westerbork, die door de Joden zelf was gefinancierd. Bij de banken ging het om rekeningen die nooit waren opgevraagd of om kluisjes met bezittingen van Joden, die nooit zijn geclaimd. Het waren dus gevallen dus waarbij de Staat en het bedrijfsleven hadden verdiend aan het leed van de Joodse gemeenschap." 

'NS had veel eerder moeten uitkeren'

Er was volgens Naftaniel nog best wel wat overtuigingskracht nodig om het allemaal voor elkaar te krijgen. "De Staat wilde in eerste instantie niet eens het woord restitutie, omdat zij vonden dat de Staat de rechthebbende is op het vermogen van omgekomen Joden. Ons argument was dat de Staat niet mag verdienen aan zo een grote massamoord." Uiteindelijk werd het hele bedrag toch uitgekeerd. 

Naftaniel vindt het heel goed dat de NS heeft besloten om uit te keren en heeft alleen maar lof voor Salo Muller die het allemaal voor elkaar gebokst heeft. Toch vindt hij dat het veel eerder had moeten gebeuren. "Er zijn vijfduizend Nederlandse Joden uit de concentratiekampen teruggekomen. Daar is nog maar een handjevol van in leven. Dus de genoegdoening, het erkennen van de betrokkenheid die de Nederlandse Spoorwegen heeft gehad, komt voor enorm veel mensen te laat."