Woensdag 21 maart is het zover. Niet alleen kunt u stemmen voor de gemeenteraad, maar ook voor het referendum over de Wiv, de wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten; door tegenstanders ook wel de ’sleepwet’ genoemd. De campagne voor het referendum komt laat op gang. De tegenstanders voeren al wel een tijd campagne, maar de voorstanders van de wet laten zich pas de afgelopen twee weken horen. Onder hen premier Mark Rutte. Hij is een warm pleitbezorger van de wet. Grootste argument: de veiligheid van Nederland. “Dit is echt nodig voor Nederland om ons ook in de toekomst veilig te houden.”

Rutte: ‘Privacy van burgers niet aangetast’

Volgens Rutte wordt de privacy van burgers niet enorm aangetast en zijn er in de nieuwe wet genoeg waarborgen ingebouwd die voorkomen dat de diensten met de gegevens van burgers aan de haal gaan. “Nu de diensten vooraf toestemming moeten vragen om heel gericht te kijken naar stukken kabelverkeer, en zij pas echt een gesprek of berichten mogen bekijken als er apart weer toestemming is gevraagd,  meen ik dat die balans er is.”

Dreiging van buitenaf tegenhouden

In de nieuwe wet krijgen de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD meer mogelijkheden het dataverkeer over de kabel het digitaal verkeer onderscheppen (het zogenaamde slepen). Daarnaast krijgt de overheid mogelijkheden om onder strikte voorwaarden personen en bedrijven te hacken en zodoende toegang te krijgen tot mail, telefoon, laptop en alles wat aan uw IP nummer vastzit.   

Volgens Rutte geeft dit de diensten meer mogelijkheden om dreiging van buitenaf tegen te gaan. Voordat de diensten dit mogen doen, moeten ze toestemming vragen aan de minister van Binnenlandse Zaken (nu is dat Kajsa Ollongren) en een toetsingscommissie bestaande uit twee oud-rechters en een technische deskundige. Pas als zij toestemming geven, mogen de diensten overgaan tot hun hack- of ‘sleep’-actie.

Zorgen om de toekomst

De tegenstanders van de nieuwe wet vinden ook dat er een nieuwe wet moet komen, maar maken zich, naast het hacken en slepen, zorgen om de toekomst en het delen van de informatie met de buitenlandse diensten. Informatie tussen diensten gaat vaak via het ‘voor wat, hoort wat-principe’; met andere woorden: je krijgt informatie in ruil voor andere informatie. De tegenstanders betwijfelen of de gegevens van burgers genoeg zijn beschermd. Is er een kans dat jouw gegevens ineens bij de Russische FSB liggen? 

En wat gebeurt er in de toekomst? Het huidige kabinet houdt de waarborgen in ere, maar wat doet een toekomstig kabinet dat meer kwaad in de zin heeft? Volgens Rutte hoeven we ons daar geen zorgen om te maken. “Die voorwaarden zijn zeer strikt en ook in de toekomst zal daar ook extra toezicht op zijn, om ervoor te zorgen dat het alleen kan met diensten kan die aan onze normen voldoen.”

De gegevens die de veiligheidsdiensten hebben verzameld blijven drie jaar bewaard. Dit is aanmerkelijk langer dan de diensten in ons omringende landen. Zo bewaren Duitse diensten de gegevens maar drie maanden en de Britten zes maanden.

Het laatste raadgevende referendum

Het referendum over de Wiv is de laatste keer dat u uw stem kunt laten horen in een referendum, want het raadgevend referendum is kortgeleden afgeschaft. Volgens Rutte, tegenstander van referenda, is er geen man overboord. “Het raadgevend referendum heeft geen meerwaarde. Of we doen een volledig referendum of géén referendum.”

Het referendum moet een opkomst van 30% halen en is raadgevend, wat inhoudt dat het kabinet de uitslag niet hoeft op te volgen. Wat gaat het kabinet doen als een meerderheid tegen de wet is? CDA-leider Sybrand Buma liet kortgeleden weten dat wat hem betreft het kabinet de wet toch gewoon in laat gaan en dus de uitslag van het referendum naast zich neerlegt. Rutte laat zich er niet over uit. “De wet schrijft voor dat het kabinet zich er dan over moet beraden”. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.