Politicus van het jaar: wie wonnen eerder?

Maandag is het zover: dan wordt voor de dertiende keer de politicus van het jaar gekozen door de leden van het EenVandaag Opiniepanel. De prijs is in veel gevallen een mooie momentopname van het politieke landschap: sommigen winnen hem na een grote verkiezingsoverwinning, anderen weer na een speech die het gevoel van Nederland op dat moment verwoordt.

Vier keer ging de titel naar de PvdA, drie keer naar de PVV, twee keer naar de SP. D66, de VVD en een onafhankelijke politicus wonnen de prijs ieder één keer. Twee keer won een vrouw, tien keer een man en nog nooit een zittend premier; wie kregen de titel eerder en waarom? Een overzicht:

2004: Wouter Bos (PvdA)

De eerste die de prijs in ontvangst neemt is Wouter Bos. Op dat moment is hij politiek leider van de PvdA (in 2007 wordt hij minister van Financiën en vicepremier). Bos krijgt twintig procent van de stemmen.

De panelleden kiezen hem omdat hij ‘goed opkomt voor de mensen in het land’ en een ‘goede vertegenwoordiger van zijn achterban is’. Bovendien zien velen hem als een betrouwbaar politicus; in de jaren erna komen dezelfde argumenten vaker terug om iemand te kiezen.

2005: Rita Verdonk (VVD)

Duidelijke taal en betrouwbaar: Rita Verdonk is minister van Integratie op het moment dat ze bijna twintig procent van de stemmen naar zich toe trekt.

Ze heeft dan al de bijnaam ‘IJzeren Rita’ en staat bekend om haar krachtdadigheid en harde lijn. Vier maanden na de uitreiking van de prijs stelt ze zich kandidaat voor het lijsttrekkerschap van de VVD voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2006; die verliest ze van Mark Rutte, maar ze trekt uiteindelijk meer voorkeursstemmen, wat een bevestiging is van haar populariteit.

2006 Jan Marijnissen (SP)

De geestesvader van de Socialistische Partij verslaat Rita Verdonk (die net als een jaar eerder hoge ogen gooit) in 2006.

De SP speelde jarenlang een ondergeschikte rol in de Tweede Kamer, maar dat verandert in dit jaar radicaal: onder leiding van Marijnissen scoort de partij 25 zetels tijdens de verkiezingen, een winst van 16 zetels. Een absoluut hoogtepunt voor de SP, blijkt later. 'Nederland heeft ervoor gekozen dat het menselijker en socialer moet in dit land', juicht hij bij de verkiezingsoverwinning:

2007 Rita Verdonk (Lid Verdonk)

Rita Verdonk wint voor de tweede keer de prijs, ditmaal als (kersvers) onafhankelijk lid en leider van de beweging Trots op Nederland. De redenen om op haar te stemmen blijven hetzelfde: ze spreekt duidelijke taal, ze luistert goed naar de mensen in het land en ze is betrouwbaar.

Haar onafhankelijke politieke carrière (en haar rijzende ster aan het firmament van de politieke rechterflank) blijkt geen lang leven beschoren. Bij de verkiezingen in 2010 haalt Trots op Nederland niet genoeg stemmen voor een zetel. Een jaar later kondigt Verdonk haar vertrek uit de politiek aan.

2008 Wouter Bos (PvdA)

Als minister van Financiën en vicepremier in het kabinet-Balkenende IV loodst Wouter Bos Nederland door zwaar vaarwater: de kredietcrisis breekt dat jaar uit met een economische recessie tot gevolg. Bos neemt onder meer de beslissing om het noodlijdende Fortis door de Nederlandse Staat over te laten nemen.

Voor zijn  ‘deskundige en daadkrachtige beleid tijdens de kredietcrisis’ wordt hij aan het eind van het jaar beloond: zowel door het EenVandaag Opiniepanel als weekblad Elsevier, dat hem tot Nederlander van het jaar uitroept.

2009 Alexander Pechtold (D66)

Een uitstekend debater, hij spreekt duidelijke taal en geeft Wilders tegengas. ‘Hij bedrijft tenminste echte politiek’, vat een deelnemer van het EenVandaag Opiniepanel de kwaliteiten van Alexander Pechtold, dan al drie jaar D66-leider, samen.

De rivaliteit in de politieke arena tussen Wilders en Pechtold uit zich al in de uitslag van 2009: het blijkt een nek-aan-nekrace tussen dit duo, die de D66-fractievoorzitter met minder dan een procent verschil in zijn voordeel beslecht. 

2010 Geert Wilders (PVV)

Doorzettingsvermogen, lef en een grote verkiezingsoverwinning maken Geert Wilders voor het eerst politicus van het jaar. De PVV stijgt in juni dat jaar van 9 naar 24 zetels in het parlement. De PVV geeft het eerste kabinet-Rutte gedoogsteun en zo komt Wilders in het centrum van de macht terecht.

In oktober dat jaar staat Wilders voor het eerst voor de rechter wegens uitspraken die hij doet over de islam. Hij wordt verdacht van haatzaaien en het discrimineren van moslims.

2011 Emile Roemer (SP)

Een kwart van de leden van het Opiniepanel kiest in 2011 voor Emile Roemer.

De SP verloor weliswaar 10 zetels tijdens de verkiezingen van 2010, maar Roemer blijkt ‘authentiek’, ‘sociaal’, en ‘respectvol’. Het EenVandaag Opiniepanel waardeert de SP-fractievoorzitter voor zijn duidelijke taal en hij 'luistert goed naar de mensen in het land'. Bovendien brengt hij volgens veel mensen humor in de Tweede Kamer.

2012 Diederik Samsom (PvdA)

Het eerste kabinet van premier Rutte valt, er worden verkiezingen gehouden en onder leiding van Diederik Samsom maakt de PvdA een totaal onverwachte comeback: met 38 zetels dwingt Samsom regeringsmacht voor de sociaal-democraten af.

Op dat moment stellen analisten dat hij het goed heeft gedaan in de onderhandelingen met de VVD. Bovendien is Samsom volgens de leden van het Panel goed in het debat, deskundig en stelt hij de zaken niet mooier voor dan ze zijn.

2013 Geert Wilders (PVV)

“De enige politicus die echt voor zijn land en haar bevolking opkomt, die feilloos verwoordt wat er in de samenleving fout gaat, en helaas voor ons land in steeds meer zaken gelijk krijgt.” Zo verwoordt een lid van het EenVandaag Opiniepanel het sentiment van 2013. Drie jaar na zijn eerste overwinning wint hij de prijs opnieuw, voor Dijsselbloem en Pechtold.

2014 Frans Timmermans (PvdA)

Het is een paar dagen na de ramp met de MH17: Frans Timmermans houdt een speech bij de Verenigde Naties en verwoordt het sentiment dat in Nederland op dat moment leeft perfect. In november van dat jaar wordt Timmermans benoemd tot Eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie.

De combinatie van dossierkennis en menselijkheid bij zijn optreden na de vliegramp maken hem voor veel mensen dé politicus van het jaar. Hij wint met de grootste cijfers tot nu toe: ruim 30 procent van het Panel kiest voor Timmermans.

2015 Geert Wilders (PVV)

De vluchtelingencrisis en de toestroom van asielzoekers houdt Europa (en ook Nederland) in de zomer van 2015 in zijn greep en het zijn de optredens van Geert Wilders die het meest beklijven bij de leden van het Panel. 

Een deelnemer schrijft:

Als enige politicus heeft hij oog voor de zorgen die veel Nederlanders hebben over asielzoekers

Wilders is de eerste die de prijs drie keer in de wacht sleept.