In 2014 nestelen hackers van de AIVD zich in een computernetwerk van een gebouw naast het Rode Plein in Moskou. De inlichtingendienst kijkt jarenlang live mee hoe Russische hackers Amerikaanse ministeries, de Democratische Partij en het Witte Huis aanvallen en ook daadwerkelijk binnendringen.

Uit onderzoek van Nieuwsuur en de Volkskrant blijkt dat de Nederlandse inlichtingendiensten een belangrijke rol hebben gespeeld bij het lopende FBI-onderzoek naar Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen. Zowel de AIVD als de MIVD gaven de cruciale informatie door aan de Amerikanen. Deze informatie werd onderschept bij hackgroep 'Cozy Bear', die volgens de inlichtingendiensten in opdracht handelden van de Russische staat. SP-Kamerlid Ronald van Raak is verrast door het werk van de AIVD. 'Ik vind het ongelofelijk knap werk. Daarnaast blijkt het ook gewoon mogelijk te zijn met de huidige wetgeving. Er werd altijd gezegd dat de AIVD geen toegang heeft tot de kabel, maar nu hebben we toch gezien dat de dienst puik werk kan leveren op de kabel."

Zomer 2014

De Joint Sigint Cyber Unit (JSCU), een gezamenlijke unit van de inlichtingendiensten AIVD en MIVD, gaat in de zomer van 2014 van start met het verzamelen van inlichtingen door middel van cyberoperaties. De hackers ontvangen diezelfde zomer nog een aanwijzing dat een groep Russische hackers werkt vanuit een universiteitscomplex in Moskou. De AIVD weet het Russische computernetwerk binnen te dringen en zo kunnen de inlichtingendiensten meekijken en alle activiteiten waarnemen. De Russische hackers hebben geen idee wie er nog meer mee kijkt.

De zomer is voorbij en in november 2014 zien de Nederlanders hoe de Russen binnendringen tot het computernetwerk van het State Department, het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. De Nederlanders spelen de informatie door naar de Amerikanen, die op hun beurt enorm schrikken. Het duurt vervolgens bijna vierentwintig uur voordat de Amerikanen de Russische aanval hebben afgeweerd. 

Hierna volgt er ook een hack op het Witte Huis. Hierdoor kunnen de Russen bij vertrouwelijke notities en informatie over het reisschema van president Barack Obama. De Nederlanders lichten wederom de Amerikanen in over deze hack. 

'Massaal binnenhalen gegevens burgers niet nodig'

Op 21 maart gaan we niet alleen stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar ook voor de sleepwet. De wet geeft inlichtingendiensten de mogelijkheid om niet alleen gericht te hacken, maar ook bijvoorbeeld een hele buurt af te tappen. Van Raak vindt de sleepwet onnodig en denk dat het veel effectiever is om gericht te hacken. "Hacken heeft alleen zin als er concrete verdachten zijn. Dat kan te maken hebben met Russische hackers, terroristen of salafisten. Dan weet je waar je wezen moet en zo kun je gericht informatie opsporen en uitwisselen. In het geval van de Russische hacks heeft het massaal binnenhalen van gegevens van onschuldige burgers, die nergens mee van doen hebben, weinig zin. Zelfs de FBI zegt dat gegevens verzamelen met een 'sleepnet' helemaal niet effectief is."

Hoe zag de AIVD hoe Russische hackers Amerika aanvielen? De Volkskrant heeft een animatie gemaakt over de Nederlandse hack, een Russisch complot tegen de Verenigde Staten en het cruciale bewijs dat de Russen zich hebben gemengd in de Amerikaanse verkiezingsstrijd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.