In tijden van crisis staan de echte leiders op. “They rise to the occasion”, zoals de Engelsen dat zo fraai zeggen. Zulke leiders nemen gedecideerd beslissingen, stralen overwicht uit en geven het volk het geruststellend idee ‘dat het allemaal goed komt’. Bovendien staan ze boven de partijen.

In de geschiedenis zijn er talloze voorbeelden te vinden. Zoals de Engelse premier Winston Churchill die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn volk moed inpraatte, terwijl de Duitse bommenwerpers boven Londen vlogen. In Nederland was het ook toen al behelpen: kabinet en koningshuis vluchtten met de staart tussen de benen naar Engeland, in plaats van in eigen land pal te staan.

Nederland is bijna 70 jaar later weinig opgeschoten. In de huidige crisis beschikt Nederland namelijk opnieuw niet over een krachtdadig leider. Terwijl het land en vooral de economie vraagt om een doortastend optreden, laat premier Balkenende het crisisoverleg verzanden in partijpolitiek gekissebis en slaagt hij er niet om boven de partijen te staan. Mijn suggestie?

De onderhandelaars opsluiten in het Torentje en ze pas vrijlaten wanneer er een akkoord is. Onorthodox? Wellicht, maar bijzondere tijden vragen om bijzondere maatregelen.

In IJsselstein komt voor burgemeester Patrick van den Brink op dit gebied de leiderschapstest, wanneer de economische gevolgen voor de gemeente duidelijk worden. Vaak is daarbij de uitkering van het Rijk (‘het gemeentefonds’) een goed ijkpunt. De hoogte van de uitkering wordt vaak in het voorjaar bekend gemaakt.

Naar verwachting zal de uitkering dit jaar fors lager zijn. De gemeente heeft dan, net als het Rijk, twee keuzes: snoeien in de uitgaven of de belastingen fors verhogen. Beide maatregelen zijn over het algemeen niet populair bij de kiezers, die zich volgend jaar mogen uitspreken bij de gemeenteraadsverkiezingen.

Het zal mij benieuwen hoe de IJsselsteinse burgemeester deze handschoen oppakt. Aan de ene kant zal hij bij het opstellen van de begroting keuzes moeten maken, aan de andere kant krijgt hij in verkiezingstijd te maken met partijen, die zich gaan gedragen als kikkers in een kruiwagen: ze springen alle kanten op, kwaken dat het een lieve lust is en hebben geen gezamenlijk doel voor ogen. Ik verheug me daarom op de begrotingsbehandeling dit najaar en ben benieuwd naar de rol daarbij van de IJsselsteinse burgemeester. De praktijk zal het uitwijzen. Of, om met een andere mooie Engelse uitdrukking af te sluiten: “The proof of the pudding is in the eating”.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.