Het overlegmodel rond de groei van Schiphol en andere luchthavens is achterhaald en moet op de schop. Een meerderheid in de Tweede Kamer ziet geen heil meer in de manier waarop het overleg nu is georganiseerd. Dat blijkt uit een rondgang van EenVandaag. Vrijwel alle partijen uiten kritiek op het gebrek aan transparantie rond de zogeheten ‘Alderstafels’. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vinden bovendien dat het ministerie de besluitvorming te veel uit handen heeft gegeven en vinden dat ‘Den Haag’ het weer meer voor het zeggen moet krijgen. De oppositie pleit juist voor meer inspraak voor omwonenden. 

Sinds 2006 praten betrokken partijen - van omwonenden en milieugroepen tot werkgevers en de luchthaven zelf - onder voorzitterschap van voormalig Milieuminister Hans Alders over de ontwikkeling van Schiphol. Daarnaast leidt de oud-bewindsman ook het overleg aan de Alderstafel Lelystad en, eerder, aan de Alderstafel Eindhoven.

Kritiek op overlegmodel: Overijssel en Gelderland geen plek aan de tafel

Bewoners en lokale bestuurders uitten de afgelopen maanden steeds meer kritiek op dat overlegmodel. Zo klaagden gemeenten in Overijssel en Gelderland dat ze geen plek hadden aan de Alderstafel Lelystad, terwijl vliegroutes wel over hun grondgebied gaan. De gemeente Dronten stapte uit onvrede zelfs op bij de Alderstafel Lelystad en liet minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) vorige week per brief weten alleen onder voorwaarden terug te keren. Zo wil het gemeentebestuur dat agenda’s en stukken tijdig worden verstrekt, vergaderingen voortaan openbaar zijn en er verslagen van de bijeenkomsten worden gemaakt.  

Lees hier de brief van de gemeente Dronten:

'Overleg moet transparanter'

Ook in de Tweede Kamer klinkt brede kritiek op het functioneren van de Alderstafels. Zo vinden vrijwel alle fracties dat het overleg transparanter moet. “Voor de buitenwereld moet duidelijk worden wat daar besproken wordt”, aldus D66-Kamerlid Jan Paternotte. De coalitiepartijen vinden dat ook in de toekomst met omwonenden gesproken moet worden, maar hameren wel op strakkere afspraken over wie inspraak heeft en waarover. Ze vinden dat het ministerie van IenW in het verleden de besluitvorming over luchtvaart te veel uit handen heeft gegeven en dat minister en Kamer de regie weer terug moeten pakken. “Als je kijkt naar de huidige opzet van de Alderstafel, dan zitten daar heel veel mensen in”, zegt VVD-Kamerlid Remco Dijkstra in EenVandaag. “Dat moet echt anders. De stem van omwonenden is belangrijk, maar uiteindelijke beslissingen liggen bij de politiek en bestuurders. Dat eindeloos en oeverloos polderen heeft echt zijn langste tijd gehad.” Ook CDA-Kamerlid Mustafa Amhaouch wijst er op dat een “duidelijkere rol voor bewoners niet altijd wil zeggen een grotere rol”. Ook bij de oppositie klinkt onvrede over de huidige opzet van de Alderstafels. Maar GroenLinks, SP en PvdA pleiten juist voor meer inspraak voor bewoners.

'Iedereen denkt alleen nog aan zijn eigen belangen'

Minister Van Nieuwenhuizen liet eind vorig jaar weten de opzet van het Schiphol-overleg te willen evalueren. Aan oud-minister Alders is gevraagd nog met een advies te komen voor de periode na 2020. Dat is nodig omdat Schiphol aan zijn plafond zit van 500.000 vliegbewegingen per jaar. De verhoudingen in de Omgevingsraad Schiphol (ORS) staan echter onder druk. Volgens Kees van Ojik, leider van de bewonersdelegatie, is de verstandhouding zelfs weer net zo slecht als in 2006. “Iedereen denkt alleen nog aan zijn eigen belangen. Het is meer slangenkuil geworden dan het positieve gezelschap dat het ooit was.” Ook bij andere betrokken partijen klinkt onvrede door. Alders zelf zegt in EenVandaag te hopen op een nieuw Aldersakkoord, zoals hij dat eerder in 2008 sloot. “Juist met al die tegengestelde belangen is het nodig. Ze zijn niet met elkaar te verenigen. Iedereen weet dat, als hij alleen maar gaat voor zijn eigen belang, de kans heel groot is dat er niks gebeurt.”  Volgens de oud-minister wordt onderschat wat het polderoverleg heeft opgeleverd. “Laten we goed met elkaar realiseren dat het nog niet zo heel erg lang geleden is dat de Kamer tot het bot verdeeld was. Dat partijen elkaar in de rechtszaal zagen. En wat voor winst het is geweest dat het de afgelopen tien jaar niet zo is geweest.” 

Lees hier de reacties uit de Tweede Kamer:

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.