Het Bureau voor Wetenschappelijke Relaties, ook wel bekend als Lakam of Lekem, verzamelde begin jaren tachtig technische inlichtingen voor de staat Israel. Door te spioneren bij bondgenoten. Aangestuurd door oud-Mossadman Rafi Eitan werden door mensen als de bekende spion Jonathan Pollard, maar mogelijk ook door minder bekende spionnen als Ben-Ami Kadish inlichtingen verzameld over nucleaire wapens, raketsystemen en gevechtsvliegtuigen. Kadish werd gisteren gearresteerd, twintig jaar na het opheffen van Lakam.

Tijdens de research voor een boek over de toenmalige Israelische premier Ariel Sharon kwam ik de naam Lakam voor het eerst tegen. Wanneer de organisatie is opgericht is onduidelijk. In ieder geval gaan er geruchten dat Sharon als minister van Defensie begin jaren tachtig zich intensief bemoeit heeft met Lakam. Harde bewijzen hiervoor bestaan echter niet. Feit is dat Rafi Eitan bekend van de arrestatie van Adolf Eichman, maar ook als de man die de smerige klusjes voor Sharon opknapte, onder het bewind van Sharon werd aangesteld als hoofd van Lakam. En het is onwaarschijnlijk dat dit zonder de toestemming van de minister van Defensie zou gebeuren.

Daar komt nog bij dat kort na de arrestatie van Pollard, Lakam in 1986 werd opgedoekt. De regering motiveerde dit besluit door te stellen dat de operaties niet geautoriseerd zouden zijn door de Israelische regering en af zouden wijken van het beleid niet te spioneren tegen de Verenigde Staten. Of deze verklaring oprecht is, is moeilijk na te gaan, maar ik heb het idee dat het wel klopt.

Het ligt naar mijn mening namelijk in de lijn van het karakter van Ariel Sharon om dergelijke semi-legale operaties uit te voeren zonder de regering of zelfs de andere inlichtingendiensten op de hoogte te stellen. In zijn levensloop heeft de vleesgeworden Machiavelist bij herhaling zaken verdraaid, verkeerde informatie gegeven of bevelen simpelweg genegeerd om naar eigen inzicht en op eigen wijze zijn doelen te bereiken. Doelen die naar zijn idee echter wel de staat Israel dienden.

Of dit op de lange termijn ook zo was is maar de vraag. De affaire Pollard is nog steeds een etterende wond die van tijd tot tijd openbarst en de relatie met Washington aantast. Vergeleken met Pollard was Kadish een kleine vis. Hij spioneerde als ‘vrijwilliger’ en was waarschijnlijk niet eens bekend bij de leiding van Lakam. Maar zijn arrestatie kan volgens analisten grote gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor de Israelische betrokkenheid in het Joint Strike Fighter programma en andere defensieprojecten van het Pentagon maar ook voor het aanstaande bezoek van president George Bush ter ere van het 60-jarige bestaan van Israel, begin mei.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.