De verkiezingsbelofte van een basisinkomen leverde de Italiaanse regering veel kritiek van Brussel op. Maar na invoering is er van het revolutionaire idee weinig over.

Mimma Visalli (58) pakt een biljet van 20 euro uit de geldautomaat. "Ik kan maximaal 100 euro cash opnemen," vertelt ze. De rest van haar basisinkomen krijgt ze op een oplaadbare creditcard. Daarmee kan ze haar boodschappen doen.

780 euro per maand

Mimma is sinds 2012 werkloos en sindsdien heeft ze veel moeite om rond te komen. "Mijn familie en mijn vriend hebben me financieel geholpen de afgelopen jaren. Ik deed wat ik kon doen om me maar geen parasiet te voelen," vertelt ze.

Begin dit jaar meldde ze zich aan voor het nieuwe basisinkomen. Door verschillende regels krijgen Mimma en veel andere Italianen maar 276 euro in plaats van 780. Het is genoeg om boodschappen te doen, maar van het afschaffen van de armoede zoals partijleider Luigi di Maio van de Vijfsterrenbeweging beloofde, is geen sprake.

Geen basisinkomen

De Vijfsterrenbeweging werd bij de Italiaanse verkiezingen vorig jaar de grootste partij. Een van de belangrijkste beloftes was de invoering van het basisinkomen. De partij beloofde dat arme Italianen maar liefst 780 euro per maand zouden krijgen.

Volgens economieprofessor Felice Roberto Pizzuti van de Universiteit van Rome wordt de belofte van de partij niet nageleefd. Het 'Reddito di Cittadinanza' is helemaal geen basisinkomen. "Het verstrekken van de uitkering is verbonden aan bepaalde voorwaarden. Maar het idee achter het basisinkomen, waar in Nederland en in Finland mee is geëxperimenteerd, is juist dat de ontvangers niets terug hoeven te doen voor het geld dat ze krijgen."

Lees ook

Hetzelfde als onze bijstandsuitkering

Mimma moet voor haar uitkering 8 uur per week vrijwilligerswerk doen. Ook moet ze zich melden op het arbeidsbureau. Ze mag twee keer aangeboden werk weigeren, maar de derde keer moet ze het werk accepteren. Als ze dat niet doet, raakt ze haar uitkering kwijt. Volgens professor Pizzuti is dit basisinkomen in feite hetzelfde als onze bijstandsuitkering.

Italië is een van de weinige EU-landen dat nog geen sociaal vangnet als de bijstand had. Toch reageerde de EU kritisch toen bleek dat Italië een basisinkomen zou invoeren. De EU vindt dat Italië de staatsschuld moet inperken. En met dit basisinkomen en de invoering van een lagere pensioenleeftijd steekt het land zich alleen maar verder in de schulden.

'Er zijn mensen die zich schamen'

Maar volgens Pizzuti hoeven we ons in Nederland niet zoveel zorgen te maken over het Italiaanse basisinkomen. "Er zijn mensen die zich schamen voor het aanvragen van de uitkering, terwijl ze die misschien wel nodig hebben. Anderen zijn bang om openheid te geven over hun inkomen, omdat ze zwart geld verdienen. Het basisinkomen valt tot nu toe goedkoper uit dan begroot."

Ook voor het leven van Mimma zijn de gevolgen van het basisinkomen niet zo groot. "Het is fijn dat ik wat meer geld te besteden heb, maar mijn leven is niet echt veranderd. Daarvoor is het bedrag te laat. Het is gauw op," zegt de Italiaanse.

Italië voerde dit jaar het basisinkomen in. Een stap die de Italiaanse regering op kritiek vanuit de EU kwam te staan. Maar wat blijkt? Het Italiaanse basisinkomen lijkt heel veel op onze bijstandsuitkering.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.