Feit of Fictie: hersenen actiever bij slaap dan TV?

Maarten van Rossem beweerde tijdens het TV-programma De Slimste Mens dat uit onderzoek blijkt dat onze hersenen tijdens het televisiekijken minder actief zijn dan tijdens het slapen. De historicus zei dit in een antwoord op de kijkersvraag van de 8-jarige Yara die wilde weten hoe het komt dat meneer Van Rossem altijd zoveel weet. Dat komt, volgens van Rossem, dus mede doordat hij weinig televisie kijkt en veel leest.

En dat zou dan weer bevorderlijk zijn voor de intelligentie, omdat de hersenen tijdens het TV-kijken inactief zouden zijn. “Uit onderzoek blijkt dat tijdens het slapen mensen hun hersenen actiever gebruiken dan tijdens het TV-kijken.”

Soap of docu

Volgens Laura Rigter, neurowetenschapper bij de Hersenstichting, zijn de hersenen tijdens het televisiekijken zeker wel actief. Door alle zintuiglijke prikkels worden de hersenen gestimuleerd. Het kijken en luisteren zorgt voor actieve hersenen. Daarnaast maakt televisiekijken dat je cognitieve functies geprikkeld worden, omdat je informatie tot je neemt en verwerkt. Het maakt dan niet uit of je naar een soap-serie kijkt of een inhoudelijke  documentaire, als je je aandacht er maar bij hebt.

Hersenen slapen nooit

Zijn je hersenen tijdens slapen ook zo actief? Lammert de Bruin belde ook met Erik Scherder, hoogleraar klinische neurowetenschappen aan het VUMC in Amsterdam. Volgens hem zijn je hersenen ‘s nachts erg actief. Zo wordt de gehele dag verwerkt en is bijvoorbeeld je spijsvertering druk bezig. Ook dat wordt aangestuurd door je hersenen.

Ook is je creativiteit in de nacht vaak op een hoogtepunt. Het kan dus zeker geen kwaad om een notitieboekje op je nachtkastje te leggen, want het klopt dat je ‘s nachts vaak de beste ideeën hebt, aldus Scherder.

“Je hersenen slapen nooit”, beaamt ook Laura Rigter, neurowetenschapper van de Hersenstichting. “Ze zijn 24 uur per dag aan. Of je nou actief televisie kijkt, passief televisie kijkt of slaapt.”

Feit of fictie?

De vraag is dus of ooit is vergeleken wanneer je hersenen het meest actief zijn. Is dat tijdens slapen meer dan tijdens het televisie kijken, zoals Maarten van Rossem beweert? Volgens hoogleraar Scherder, is dit nooit tegelijkertijd onderzocht. Er valt dus geen zinnige vergelijking te maken. In die zin klopt de uitspraak van Van Rossem niet.

Dat wordt ook beaamt door Laura Rigter van de Hersenstichting. “Je kan beide activiteiten niet met elkaar vergelijken”, zegt zij. Het is nooit onderzocht en dus bestempelen wij de stelling als fictie.

Nuance

Eric Scherder wil wel graag een nuance maken. Hij zegt dat Van Rossem doelt op onderzoeken waaruit zou blijken dat televisiekijken niet goed is voor de hersenen. Er zijn volgens hem inderdaad studies waaruit zou blijken dat het verbale IQ van kinderen verslechtert als ze veel televisie kijken. Daarentegen is het wel weer bevorderlijk voor de visuele schors in de hersenen, en ook emotionele gebieden worden gestimuleerd door het kijken naar emotionerende televisie.