Een ode aan Willem van Oranje

Het Nationaal Militair Museum geeft een inkijkje in het leven van de Vader des Vaderlands, Willem van Oranje. De tentoonstelling Willem gaat niet alleen over zijn rol tijdens de Nederlandse Opstand tegen de Spaanse overheersing, maar zoomt in op zijn jonge jaren. Het gaat over de jonge Willem, die op elfjarige leeftijd het grondgebied van de Lage Landen betrad en in de leer ging bij Karel de Vijfde. Want wie was Willem en hoe leefde hij?

485 jaar geleden werd Willem, oudste zoon van graaf van Nassau Willem de Rijke geboren in slot Dillenbrug Duitsland. Toen Willem elf jaar oud was erfde hij het onafhankelijk prinsendom van zijn neef René van Charlon. Een voorwaarde hiervoor was dat hij in de leer ging bij Karel V (1500-1558), zijn ouders stemde hiermee in. De jonge prins ging naar Karel V in Brussel en nam volop deel aan het hofleven.  Historicus Jeroen Punt deed onderzoek naar het leven van Willem van Oranje. “Willem bleek een uitermate geschikte edelman. Hij was charmant, spitsvondig, aardig, intelligent en sprak zijn talen. Spaans, Italiaans, Duits, Latijn, Frans en Nederlands.”

De jonge man ontpopte zich al snel tot de rechterhand van de keizer. “Karel V zag in hem een van zijn engste vertrouwelingen. Toen hij in 1555 aftrad en letterlijk steunde op Willem van Oranje liet hij zijn zoon Philips II weten dat ie op Willem kon bouwen.”  Dat bleek in de praktijk niet het geval te zijn. 

Willem van Oranje stond zijn mannetje in de Opstand 

In 1568, dit jaar 450 jaar geleden begon de 80-jarige oorlog die later de geschiedenisboeken is ingegaan als de Opstand oftewel de Nederlandse Opstand. Het is de basis voor het ontstaan van de Republiek der Verenigde Nederlanden. “Willem van Oranje was geen sublieme veldheer, ook niet een slechte strateeg.” Hij kon volgens conservator Jeroen Punt, zijn ‘mannetje’ staan. Of hij ook een berucht rokkenjager was zoals in een brief over hem staat opgetekend? “Waarschijnlijk niet, de passage over zijn ‘rokkenjagerij’ is een bewuste poging hem in een zwart daglicht te stellen. Het is in ieder geval geen sta-in-de-weg geweest om hem later op het schild te hijsen en hem te benoemen tot de Vader des Vaderlands.”

Tentoonstelling Willem

De tentoonstelling wordt dinsdag 24 april geopend door koning Willem van Oranje en bestaat uit een aantal topstukken. Een van deze stukken is de bevelhebbersstaf, die waarschijnlijk tijdens de slag op de Mokerheide door een hooggeplaatst militair is verloren en in Spaanse handen terecht kwam. Recent hebben historici na een lange zoektocht de staf die uit handen van Willem van Oranje kwam  ‘gevonden’ in een jezuïetenklooster in Spanje. De staf is nu voor de eerste keer te zien in Nederland. Andere topstukken zijn een portret van Anna van Egmont, de vrouw van Willem en onder meer een prachtige pagina van het Wilhelmus.