De kwestie-Moorlag: wat is er aan de hand?

Voor de Partij van de Arbeid (PvdA) is het een waar hoofdpijndossier: de kwestie-Moorlag. Het partijbestuur en veel prominente PvdA'ers willen dat het Tweede Kamerlid aftreedt, maar zelf stelt Moorlag dat hij altijd naar eer en geweten heeft gehandeld. Wat is er aan de hand? Vijf vragen.

Wie is William Moorlag?

De Groningse William Moorlag is sinds 25 oktober 2017 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdA. Hij nam de plaats in van Jeroen Dijsselbloem, die de Tweede Kamer verliet omdat het ‘vuur’ ontbrak. In de Tweede Kamer richt Moorlag zich vooral op economische zaken, landbouw, voedselkwaliteit en natuur. Vóór zijn werk als Kamerlid was Moorlag gedeputeerde in Groningen en lijsttrekker van de PvdA bij de Statenverkiezingen. Ook bekleedde hij de functie van vakbondsbestuurder en was hij directeur van de sociale werkplaats Alescon in Assen. 

Waarom raakte Moorlag in opspraak?

Moorlag ligt onder vuur omdat hij in zijn vorige functie als directeur van de sociale werkplaats mensen in dienst heeft genomen met een voor hen nadelige schijnconstructie. Zijn voorganger richtte enkele jaren voor zijn komst een eigen uitzendbureau op en bracht daar de werknemers onder. Zo hoefden de mensen niet in vaste dienst te worden genomen en kwam de werkplaats onder cao-afspraken uit. De sociale werkplaats spaarde daardoor loonkosten uit: werknemers kregen te weinig rechten en ontvingen ook te weinig salaris. In december oordeelde de rechter dat Alescon door de schijnconstructie de wet heeft overtreden. 

In dagblad Trouw zegt Moorlag dat hij ‘geen reden had te denken dat het uitzendbureau juridisch niet in de haak zou zijn’. Hij benadrukt dat de constructie werd bedacht in 2011, ver voor zijn aantreden als directeur. “Toen ik in 2015 directeur werd, stond het ook niet ter discussie. Pas in 2016 trok de FNV aan de bel. Ik heb het toen laten onderzoeken.”

Waarom ligt de kwestie gevoelig bij de PvdA?

De kwestie is tegen het zere been van de sociaaldemocraten, omdat juist de PvdA van de strijd tegen schijnconstructies een speerpunt heeft gemaakt. Zelf erkent Moorlag dat werknemers bij nader inzien zijn benadeeld, maar hij benadrukt ook dat hij zoveel mogelijk mensen aan het werk wilde helpen. Alescon kon meer mensen aannemen, doordat uitzendkrachten goedkoper waren. Destijds was de wachtlijst voor de sociale werkplaats erg lang.

Mag Moorlag aanblijven als Kamerlid? 

Daarover zijn de meningen flink verdeeld. Het partijbestuur en veel prominente PvdA'ers zouden willen dat Moorlag aftreedt, maar hij wil zelf niet het veld ruimen voor hij rekenschap heeft kunnen afleggen aan zo'n commissie. Dat zegt Moorlag zaterdag in een verklaring. “Zolang geen zorgvuldig onderzoek heeft plaatsgevonden en daardoor niet transparant en deugdelijk verantwoording kan worden afgelegd, zal ik geen gehoor geven aan de oproep van het partijbestuur.”

PvdA-leider Lodewijk Asscher liet op 21 december nog weten dat Moorlag kon aanblijven. Hij zou als directeur geen kwade intenties hebben gehad en alleen zoveel mogelijk mensen aan het werk hebben willen houden. Het AD berichtte zaterdag echter dat het partijbestuur een 'zwaarwegend advies' heeft gegeven aan de fractie dat Moorlag niet meer kan aanblijven: de schijnconstructies zouden raken aan de partijprincipes van de PvdA. 

Wat nu?

Een driekoppige commissie van de PvdA gaat onderzoeken of het in opspraak geraakte Kamerlid moet opstappen. Of het Groningse Kamerlid zelf akkoord gaat met de onderzoekscommissie is nog onzeker. Hij twitterde even na het bericht van het partijbestuur dat “de indruk dat er overeenstemming is over een commissie en een onderzoek niet juist is”. De partijtop en Moorlag voerden de afgelopen dagen veelvuldig overleg. Het AD meldt dat de commissie toch van start gaat, ondanks de onenigheid met Moorlag. 

Mocht de commissie oordelen dat Moorlag niet meer kan aanblijven als PvdA-fractielid, dan hoeft hij zich daar echter niets van aan te trekken. Het Kamerlid kan zijn zetel behouden, omdat hij op persoonlijke titel is gekozen. Formeel is vastgelegd dat ieder Kamerlid over een individueel mandaat van de kiezer beschikt en in beginsel een zelfstandige positie bekleedt. Als dat het geval is, zal de PvdA-fractie uit acht zetels bestaan. De commissie moet binnen een week verslag uitbrengen.