Die tussen jong en oud is de meest a-typische kloof die EenVandaag behandelt. In plaats van dat het iets is wat je bent, gaat het om een levensfase die iedereen doormaakt. Misschien is dit ook wel de kloof die het meest succesvol politiek geframed is.

Met het bestaan van een partij als 50plus die zich speciaal richt op de ouderen en ook andere partijen die graag benadrukken het welzijn van de ouderen belangrijk te vinden, kan niet gezegd worden dat er te weinig oog is voor deze groep.

Het idee dat iemand op leeftijd het moeilijk heeft en het steeds moeilijker krijgt heeft postgevat. Terwijl cijfers ons iets totaal anders vertellen. En, niet onbelangrijk: de ouderen zijn met de meesten en het meest stembusgetrouw en dus electoraal interessant. De jongeren beklagen zich hierover, en over alle zekerheden die voor hen zijn weggevallen. Hun probleem is dat veel van hun leeftijdsgenoten niet komen opdraven als ze via de stembus eens invloed mogen uitoefenen.

Cabaretière Anne Neuteboom maakt zich hier druk over. Zelf hoort ze bij die andere inmiddels veelbesproken generatie: de millennials. Toen ze in de supermarkt werkte viel het haar op hoe ‘de oudere’ naar haar kijkt. Verschillende keren kreeg ze te horen ‘dat ze maar een vak had moeten leren’, terwijl ze dat gedaan heeft maar geen werk kon vinden op haar niveau. Of werd haar verweten ‘dat het haar schuld was dat hun pensioen op is’. Dan vroeg ze zich vertwijfeld af wat ze dan precies fout gedaan had.

Ze besloot haar frustratie te gebruiken voor een theatershow. Met de show genaamd ‘Weg’ toert ze nu de Nederlandse theaterzalen langs. Haar publiek, voornamelijk babyboomers, wordt soms zo boos van alles wat hen verweten wordt, dat ze de zaal uitlopen. Anderen komen zich bij Neuteboom verontschuldigen voor het wangedrag van hun generatie.

Dit zijn de feiten. De babyboomgeneratie, de grote hausse aan kinderen die geboren werden in de 10 jaar na de Tweede Wereldoorlog, bereikt nu de pensioengerechtigde leeftijd. In deze bevolkingspiramide is te zien hoe die verhouding tussen jong en oud nu is:

En ook al worden de pensioenen gekort of niet geïndexeerd wat natuurlijk heel vervelend is, toch gaat het volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek helemaal niet zo slecht met de oudere van nu. Het is de groep waarvan het kleinste deel onder de armoedegrens leeft. En het is de enige groep die niet geleden heeft onder de recente crisis.

(tekst loopt verder onder de afbeeldingen)

Ontwikkeling vermogen naar leeftijd tussen 2006 en 2014. bron: cbs

En ook internationaal steken we niet slecht af. We zijn het land met de minste arme ouderen ter wereld:

En de jongeren dan? Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft een speciale twintigerspublicatie gemaakt, en concludeerde daarin dat jongeren van nu een grotere bestaansonzekerheid hebben dan jongeren van tien of twintig jaar geleden.

Minder jongeren hebben een vast contract, meer hebben een tijdelijk contract. Er wordt langer gewacht met het verlaten van het ouderlijk huis, met het aangaan van een vaste relatie, en het krijgen van kinderen. Het CBS heeft ze ook wel generatie ‘flex’ genoemd. 

Ook opvallend: bij de Tweede Kamer verkiezingen van 2012 kwam 1 op de 3 jongeren niet om te stemmen. Terwijl de ouderen juist veel vaker wel gaan stemmen. Dus het is interessant wat de demografie van Nederland betekent voor de Tweede Kamerverkiezingen straks. Bij de Brexit en de verkiezing van Trump was te zien dat vooral veel ouderen voor de Brexit en op Trump stemden. Jongeren stemmen vaak progressiever. 

Natuurlijk is het leven van de millennial nu niet 1 op 1 te vergelijken met de jeugd van de babyboomer, er zijn wel degelijk meer mogelijkheden, maar het comfort van een vaste baan en een eigen huis lijkt voor de jongere van nu wel verder weg.

Toch lijkt er niet echt sprake van een kloof, omdat veel ouderen zich ook zorgen maken over de toekomst van hun kleinkinderen, en veel jongeren graag het beste willen voor hun ouders of grootouders. Via die familiebanden en het feit dat iedereen de beide levensfases doorleeft is er betrokkenheid bij de situatie van de andere groep.


Serie 'De Kloof'

Als we naar de discussies kijken in opmaat naar de Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart, lijkt het alsof Nederland is verdeeld in allerlei eilanden.

Er wordt gesproken van tweedelingen zoals die tussen lager- en hoger opgeleiden. EenVandaag besloot uit te zoeken: bestaan deze kloven daadwerkelijk? Zo ja, langs welke scheidslijnen tekenen ze zich af? Wordt die kloof ook zo ervaren? En is het erg eigenlijk, als er een kloof is?

De volgende vijf thema’s komen uitgebreid aan bod: de tweedeling tussen jong en oud, allochtoon en autochtoon, flexwerkers en werknemers met een vast contract, stedelingen en plattelandsbewoners en lager- en hoger opgeleiden.


Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.