Gaat Geert Wilders wel of niet naar Europa? Die vraag hangt nadrukkelijk boven de markt nu hij bekend heeft gemaakt dat hij zijn zetel voor het Europees Parlement aanvaardt. Bestaat de kans dat Wilders Den Haag verlaat en zich volledig op de Brusselse politiek gaat storten? Geheel uitgesloten is dat niet, en daarvoor zijn verschillende factoren van belang.

Buitenspel

Sinds Wilders wegliep uit de Catshuis-besprekingen, twee jaar geleden, hoeft de PVV niet meer te rekenen op regeringsdeelname. De partij van Wilders wordt niet meer gebeld voor gedoogsteun, laat staan voor coalitievorming. De PVV zal 76 zetels moeten hebben in de Kamer, voordat de partij weer mag mee besturen. Wilders heeft zichzelf dus buitenspel gezet.

Daarnaast lijkt de PVV electoraal gezien over haar hoogtepunt heen. Bij de laatste drie verkiezingen, Tweede Kamer september 2012, gemeenteraad maart 2014 en Europees Parlement 2014, verloor de PVV.

LPF-sfeer

Verder ontstaan er steeds meer barstjes in de partij: trouwe en loyale PVV-ers verlaten de club. Louis Bontes, Joram van Klaveren en Laurence Stassen zijn daarvan de meest prominente voorbeelden, maar ook in de provincie is een aantal Wilders-getrouwen opgestapt. De omstreden “minder Marokkanen”-uitspraak van Wilders is daarvan niet de oorzaak, maar vooral de druppel die bij deze mensen de emmer deed overlopen. Mensen die hun carrière hebben opgegeven voor de PVV en hun schepen -maatschappelijk gezien- achter zich hebben verbrand. Waar Wilders in het verleden juist zo goed was in het gesloten houden van de rijen “om LPF-taferelen te voorkomen”, lijkt hij nu zelf zo’n LPF-sfeer te hebben gecrëeerd.

Europa

Ondertussen werkt Wilders in Brussel samen met Marine Le Pen hard aan een Europese fractie van rechts-nationalistische partijen. Als ze er in slagen om minimaal 7 partijen in zo’n samenwerkingsverband te krijgen, dan ontstaat de mogelijkheid om een serieuze factor te worden in Europa. De kans dat dat gaat slagen lijkt behoorlijk groot, nu partijen uit Letland en Polen zich bij Wilders en Le Pen willen aansluiten.

De Europese ambities van Wilders zijn nooit serieus genomen, maar bij het opstellen van de lijst heeft Wilders zich er destijds heel bewust op laten zetten. Tegen zijn vertrouwelingen schijnt Wilders te hebben gezegd over zijn lidmaatschap van het Europees Parlement:

'Dat sluit ik niet uit.'

Het feit dat Wilders zich zelf nadrukkelijk met die gesprekken bemoeid, en dit niet overlaat aan de EP-lijsttrekker Marcel de Graaff, geeft aan dat het Wilders menens is.

Europees podium

Als Wilders en Le Pen erin slagen om 7 partijen te verenigen, en Wilders weet fractieleider te worden, dan geeft hem dat opeens een groot Europees podium. Dan kan de PVV-leider ook rapporteur worden op bepaalde dossiers, zoals in het verleden bijvoorbeeld CDA-er Camiel Eurlings Turkije-rapporteur was.

Veel mensen wijzen erop dat Wilders 5 jaar geleden meer kiezers kreeg bij de EP-verkiezingen, en dat zijn ambities daarom nu niet serieus genomen moeten worden. Daarbij wordt vergeten dat de PVV 5 jaar geleden nog een factor van belang was in Nederland. De partij was serieus uit op bestuurlijke verantwoordelijkheid en er zat nog steeds groei in, electoraal gezien.

Kortom: de situatie in Nederland (nauwelijks kans op bestuurlijke invloed, een stagnerend electoraat, barsten in de partij) zorgt ervoor dat Wilders zijn kansen in Europa zeer serieus bekijkt. De bovenstaande analyse heeft Wilders zelf  natuurlijk ook al lang gemaakt, want er zijn maar weinig politici in Den Haag met een betere politieke antenne dan de PVV-leider. De rechtszaak die nu loopt is een mooi middel om tijd te kopen. Zo hoeft hij voorlopig nog geen definitief besluit te nemen en kan hij zijn opties goed overwegen.

Vandaag maakte de Kiesraad bekend dat een dubbelmandaat niet is toegestaan:

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.