Het is misschien niet het makkelijkste onderwerp om in de spreekkamer over te praten, maar als het aan seksuoloog Ellen Laan ligt vragen artsen vaker naar het seksleven van patiënten. Ziektes of medicijngebruik kunnen zorgen voor minder activiteit tussen de lakens, terwijl seks ons zo gelukkig kan maken.

Ellen Laan is benoemd als hoogleraar en in haar oratie spreekt ze haar vakgenoten aan. Artsen moeten geen drempel voelen om met patiënten over hun seksleven te praten. “Seks is belangrijk, het maakt ons gelukkig. En seks is belangrijk voor relaties”, zegt Laan. “Er kan alleen nogal wat misgaan als je ziek bent of bepaalde medicijnen slikt." Dan is het volgens Laan belangrijk dat een arts daar ook naar vraagt. "Patiënten stellen vertrouwen in de dokter en willen graag dat er naar gevraagd wordt. Het zorgt ervoor dat hun zorgen gevoeld worden.”

Huisarts Edwin de Vaal voelt zich aangesproken door het pleidooi van Laan. Al zijn er al zeker gevallen waarin hij dit onderwerp bespreekbaar maakt. “Als mensen met een geslachtsziekte komen, dan vraag ik 'wat heb je gedaan en met wie?'. Maar ik vraag het ook aan mensen die ik ga behandelen voor hun bloeddruk, want sommige medicijnen kunnen een bloeddrukdaling geven en daarmee ook een erectieprobleem." Ook bij patiënten met suikerziekte besteedt De Vaal aandacht aan seks."Seksualiteit hoort daar ook altijd bij. Maar ik ga niet naar het seksleven vragen als iemand met oorpijn op mijn spreekuur komt. De focus van huisartsen ligt niet op seksualiteit. Het is een taboe.”

'Meestal zijn problemen patiënt groter'

Met name kankerpatiënten hebben veel baat bij het bespreken van seksuele problemen. Het is dan echter wel zaak om het onderwerp op een gepaste manier bespreekbaar te maken. “Een oncoloog kan zeggen: ‘met uw behandeling horen wij vaak dat mensen seksuele problemen hebben. Is dat ook voor u zo?’ Dan hoeft een dokter niet eens zoveel te weten van seks of behandelingen, maar je bewijst de patiënt hiermee wel een belangrijke dienst”, aldus hoogleraar Laan.

Voor huisarts De Vaal is het belangrijk om zich hier meer bewust van te zijn: “Bij oncologische klachten vergeet ik dat een beetje. Meestal zijn de problemen van de patiënt groter. Zo’n patiënt vraagt zich af hoe hij het gaat overleven. Dan ligt de focus niet op seksualiteit.” 

'Gebrek aan testosteron leidt tot opwindingsprobleem'

De timing is volgens Laan ook erg belangrijk. Als iemand net een diagnose heeft gekregen dan is het niet gepast om direct dit onderwerp aan te stippen, maar in vervolgafspraken is het zeker wel gewenst. “Vrouwelijke seksualiteit wordt minder vaak besproken. Terwijl vrouwen veel last kunnen hebben van verlies van testosteron. Bij het wegnemen van de eierstokken, chemotherapie of bestraling in het bekkengebied kan dat voorkomen. De eierstokken zijn dan aangetast, waardoor er minder testosteron wordt aangemaakt. Bij artsen is het probleem met oestrogeen wel bekend. Maar daar wordt de seks voor vrouwen niet aantrekkelijker van. Verlies van testosteron geeft opwindingsproblemen. Artsen moeten vragen of de vrouw nog plezier heeft tijdens de seks, niet alleen vragen of het überhaupt lukt.”

Eén van de moeilijke zaken van het bespreekbaar maken is het gebrek aan oplossingen, zo vertelt huisarts Edwin de Vaal. “Glijmiddel of oestrogeen, daar kan ik advies in geven. Maar ik ben geen expert. Als mensen geen geld hebben voor een seksuoloog, omdat het niet in het basispakket zit, dan vraag ik aan onze psychologen of zij nog tips of tricks hebben.”

Ellen Laan hoopt dat artsen en psychologen geen drempel voelen om seksualiteit bespreekbaar te maken in de behandelkamer. “Je bewijst je patiënt een belangrijke dienst. Je laat zien dat het heel gewoon is om over seks te praten."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.