Alles voor de likes: extreme vloggers maken het politie en justitie lastig

In een zeecontainer van het Verenigd Koninkrijk naar IJsland reizen of met 230 kilometer per uur over de snelweg scheuren. 'Extreme vloggers' gaan ver om likes en kijkers te krijgen. Maar waar ligt de grens?

YouTubers Ties Granzier en Govert Sweep werden bijna 2 weken geleden gearresteerd toen ze de Amerikaanse militaire basis Area 51 probeerden binnen te dringen. Ze kregen een celstraf en een geldboete van ruim 4000 euro. Inmiddels zijn de twee weer terug in Nederland.

Justitie met handen in het haar

'Extreem vloggen' lijkt een nieuwe tak van sport geworden. Het is een lastig fenomeen voor politie en justitie. Wat moeten zij doen met vloggers die de grenzen van de wet opzoeken?

Social mediadeskundige Bamber Delver ziet dat vloggers steeds extremere dingen doen, om maar zoveel mogelijk views te krijgen. Hij vindt het kwalijk. "Volgers kijken naar hen op. Het zijn hun idolen. Ze denken dat de YouTubers cool en stoer zijn en deze video's zijn fascinerend voor hen." Veel jongeren zien vloggen volgens hem als een optie voor een beroep: je kan jezelf zijn, extreme dingen doen en op die manier geld verdienen.

Grenzen opzoeken

"Ik vind het leuk om getallen omhoog te zien gaan. Het opzoeken van grenzen helpt daarbij", zegt YouTuber Boaz van Boggelen. 3 jaar geleden begon hij met zijn YouTube-kanaal en nu heeft hij al bijna 300 duizend abonnees op YouTube.

Zijn video's gaan over freerunnen op bijzondere plekken, maar ook zoekt hij de grenzen op. Zo bezoekt hij bijvoorbeeld verlaten plekken. Hij maakt die video's, naar eigen zeggen, niet om veel views en abonnees te krijgen. "Ik vind het leuk, want er zit spanning in. De kijkers vinden het ook leuk, maar durven het zelf niet te doen. Ik doe het daarom voor hen. Ik heb eigenlijk van mijn hobby mijn werk gemaakt."

Wettelijke grens opzoeken

Boaz vertelt over een video waarin hij met zijn vriendin over het hek klimt van een terrein dat is afgesloten. "Dit is wel echt iets waar ik de wettelijke grens opzoek. Dit is een verlaten onderzoeksbasis. Daar mag je natuurlijk niet komen. Je gaat om een hek en om een bosje heen om erin te komen."

Toch vindt hij niet echt dat hij daarmee iets verkeerds doet. "Op zich loop je niemand in de weg. Niemand werkt daar nog. Je stoort niks. Maar het is wel mooi om te laten zien dat het er nog is." Met zijn video's wil hij kijkers niet overhalen om ook gevaarlijke dingen te doen. Hij waarschuwt zijn kijkers ook weleens om hem niet na te doen.

Lichte criminaliteit

Aan de ene kant snapt Boaz dat er ophef is over YouTube-video's die crimineel gedrag tonen. Toch vindt hij wel dat dit een te zware ondertoon krijgt. Het gaat volgens hem bij de meeste video's om lichte criminaliteit. "Het gaat om even over een hekje klimmen, maar nooit over iemand zeer doen of iemand in een vervelende situatie brengen."

Voor zichzelf heeft hij een grens gesteld als het gaat om wat hij wel en niet doet in zijn video's. "Zodra andere mensen er last van hebben of zich er stom over gaan voelen, dan doe ik het niet. Ook zijn er een aantal grenzen qua boetes, die voor mij te hoog zijn om te kunnen betalen."

'Kijken, patrouilleren en straffen'

Toch is volgens social mediadeskundige Delver de grens nu wel echt bereikt. Hij is blij dat de YouTubers die illegaal Area 51 in wilden gaan bestraft zijn. Hetzelfde moet in Nederland gebeuren, vindt hij. Volgens Delver zit justitie in Nederland met de handen in het haar als het om dit soort vloggers gaat.

"Deze video's worden heel vaak uitgelegd als een kwajongensgrap. Justitie weet niet hoe ze hiermee om moet gaan, terwijl YouTube echt wel een podium is. Het moet dus serieus worden genomen." Zijn advies aan justitie is om juist in te grijpen om crimineel voorbeeldgedrag de kop in te drukken. "Justitie moet niet gaan denken dat het een jungle is, waar ze niet in kunnen komen. Ga kijken, patrouilleren en straffen."

Verantwoordelijkheid

Ook Tweede Kamerlid Chris van Dam vindt dat YouTubers een voorbeeldfunctie hebben. Volgens hem hoort daar verantwoordelijkheid bij, maar dit maken ze zelf vaak niet waar. Van Dam is daarom een groot voorstander van een gedragscode voor vloggers: "Bestrijding van criminaliteit begint bij verantwoordelijke mensen zelf."

"Vloggers hebben een eigen verantwoordelijkheid om te stoppen met deze onzin. In dat kader zou een gedragscode mij als muziek in mijn oren klinken." Toch blijft het Kamerlid wel realistisch. "Dit is geen branchevereniging van ondernemers. Het zijn gewoon vrije jongens. Maar ik vind wel dat we ze op hun verantwoordelijkheid moeten wijzen."

Als je er niemand mee beschadigt, vind ik wel dat je af en toe buiten de lijntjes mag kleuren en een stapje te ver mag gaan

Buiten de lijntjes

"Ik vind een gedragscode lastig", zegt YouTuber Boaz. Hij vindt niet dat vloggers anders behandeld moeten worden. "Ik ben naast YouTuber ook gewoon een mens. Ik ben niet anders dan anderen om mij heen. Dan zou een gedragscode voor iedereen moeten gelden."

Daarnaast vindt hij dat je soms best over de grens mag gaan: "Voor een video gaan we weleens buiten de wettelijke lijnen. Als je er niemand mee beschadigt, vind ik wel dat je af en toe buiten de lijntjes mag kleuren en soms een stapje te ver mag gaan."