Geen hamsterpieten bij de Albert Heijn dit jaar. Sterker nog: de grootgrutter maakte vandaag bekend dat geen enkele Zwarte Piet dit jaar zijn winkels binnenkomt. Naar eigen zeggen heel bewust schaart de winkelketen zich daarmee in de voorhoede van deze gevoelige discussie.

Het is maar de vraag of AH daar goed aan doet. Het publiek is namelijk allerminst klaar voor aanpassingen en keurt zulke initiatieven massaal en krachtig af.

We doen deze week voor het tweede achtereenvolgende jaar onderzoek naar Zwarte Piet. Vorig jaar was de weerstand tegen een verandering van het hulpje van de Sint gigantisch: bijna negen op de tien deelnemers wezen dat krachtig af. Maar eerlijk gezegd verwachtte ik, een jaar vol discussies en een rechtszaak verder, een verschil te zien. Mensen zouden, beinvloed door actiegroepen, mediaberichtgeving, opiniemakers, zijn opgeschoven. 

Helemaal niets van waar. Of ik het nu moet omschrijven als 'de weerstand tegen verandering van Piet', of 'het draagvlak voor het behoud' ervan (want je moet uitkijken, zelfs met het beschrijven van de situatie beland je al in een voor- of tegenkamp), de uitslag is vrijwel hetzelfde: bijna niemand wil een verandering aan Zwarte Piet. 

En elk initiatief dat zinspeelt op een verandering wordt net zo krachtig afgekeurd: meer dan tachtig procent veroordeelt het uitbannen van Zwarte Piet door bedrijven als Albert Heijn. Het eerste bedrijf dat dat merkte was Hema. Afgelopen weken werd de winkelketen vol onder vuur genomen nadat het had aangekondigd om zwarte piet te weren uit de feestversieringen. 

Hema krabbelde terug en werd daarop veroordeeld door marketingdeskundigen.  'Het bedrijf had een steviger positie moeten innemen, dat is wat consumenten willen,' was het commentaar. Ik ben geen marketingsdeskundige, maar ik zou op dit moment liever een twijfelende Hema-directie zijn dan een Albert Heijndirecteur die zijn winkels een standpunt laat innemen dat op dit moment in elk geval nog voor de overgrote meerderheid van zijn klanten zeer controversieel is. Dat is althans wat ons onderzoek uitwijst.

De vraag is of je als bedrijf in de voorhoede wil lopen in de discussie. Want voorop lopen, dat is wat Albert Heijn mijns inziens doet. We nemen actief een standpunt in en we vinden dat zwarte piet discriminerend kan overkomen, dat is wat de supermarktketen eigenlijk zegt. Dat innemen van een standpunt getuigt wel van lef. Lef dat anderen niet hadden: Playmobil is het afgelopen jaar gestopt met zwarte pietenpoppetjes, Fisher Price ook met little people zwarte pietjes, de Sint bezoekt Sesamstraat sinds vorig jaar niet meer. Allemaal puur toeval. Zeggen ze.

Maar is het lef van Albert Heijn wel handig? "We moeten niet doof zijn voor het maatschappelijke debat," zegt Albert Heijn. Dat zijn Hema, V&D en andere ketens ook niet, maar zij lopen niet voorop. Dat kan namelijk geld kosten - Hema kreeg al boze brieven en oproepen tot boycots.

De meeste mensen wíllen die maatschappelijke discussie van onder meer Albert Heijn helemaal niet voeren. En ze willen ook niet dat hun supermarkt of zelfs de rechter een standpunt inneemt. Het laatste gebeurt in Amsterdam, waar de Raad van State zich de komende weken over intocht buigt. Tot woede van veel mensen. ALS de discussie dan gevoerd wordt, doe dat dan in de samenleving en niet in de rechtszaal, stelt 88 procent van de deelnemers. 

We gaan de komende weken vanzelf zien of de woede van mensen over het 'te grabbel gooien van de gekoesterde traditie' (zoals een deelnemer omschrijft) werkelijk zo groot is dat ze hun boodschappen een paar honderd meter verder gaan doen. En of er in de c1000, jumbo, dirk wél zwarte pieten lopen, overigens. 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.