"Ouderen de dupe van pensioenbeleid"

“Die ouderen eten de pensioenpotten leeg!” “De verwende jongeren moeten niet zeuren!” Er is bijna geen thema waarin de generatiekloof tot fellere discussies leidt dan de pensioenen. Volgens een onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in handen van EenVandaag zijn het in elk geval de gepensioneerden die de dupe zijn van het pensioenbeleid.

”In onze scenario’s schuift het geld van oud naar jong. Het zijn de ouderen die onevenredig hard geraakt worden door het achterblijven van de indexatie terwijl de jongeren profiteren”, aldus Taco van Hoek, directeur van het EIB.

Al een paar jaar worden de pensioenuitkeringen niet geïndexeerd, dat wil zeggen, niet aangepast aan de prijzen. De algemene verwachting is dat dat de komende jaren ook niet gaat gebeuren. En dat is zuur, zeker nu de economie aantrekt en de boodschappen duurder worden.

Het gaat sinds de crisisjaren ook wel weer beter met de pensioenfondsen, maar doordat de fondsen rekening moeten houden met een lage rente van 1,5% hebben ze nog lang niet genoeg geld op de balans om extra uit te keren. Het is een erfenis van het medicijn dat de Europese Centrale Bank gebruikte om de crisis aan te pakken: de lage kapitaalmarktrente en het bijdrukken van geld. 

"Jongere generaties profiteren"

Het Economisch Instituut voor de Bouw rekende toekomstscenario’s uit met een kapitaalmarktrente van 1,5%, 3% en 4,25% voor de ontwikkeling van pensioenen. Van Hoek: “De rente heeft enorme invloed op de mogelijkheden. Als de rente iets stijgt, iets boven de inflatie uitgaat, kunnen we indexeren en het verlies aan pensioen van de afgelopen jaren compenseren. Als de rente 4,25% is kunnen zelfs forse premieverlagingen plaats vinden.”

Volgens het EIB is het historisch gezien te verwachten dat in de toekomst de rente de lijn zal volgen van de 2 positieve scenario’s. De jongere generaties zullen dan profiteren van de vermogensopbouw bij de pensioenfondsen terwijl de ouderen daarvoor hebben moeten inleveren. “Je kan je afvragen of we niet teveel zijn doorgeslagen in het bewaken van de pensioenpotten voor jongeren die juist een veel beter vooruitzicht hebben dan de ouderen van nu”, vindt het EIB. 

Niet alleen hebben de jongeren die over 10 of 20 jaar stoppen met werken een beter pensioen, ook erven zij de afbetaalde huizen van hun ouders, voorspelt het EIB. In het onderzoek worden deze jongeren dan ook ‘de vermogensgeneratie’ genoemd. En dat terwijl deze groep nu moeite heeft een huis te kopen vanwege de strenge inkomens- en kapitaaleisen voor een hypotheek.

Directeur Taco van Hoek ziet in de conclusies in zijn rapport dan ook aanleiding om te kijken naar hypotheekvormen waarin mensen een deel van hun toekomstige pensioen kunnen meenemen. “Iemand belegt als het ware zelf een deel van zijn pensioen in zijn huis. Het mes snijdt aan twee kanten, want de hypotheek kan dan ook omlaag.”

Persoonlijke pensioenpotjes

Het rapport van het Economisch Instituut voor de Bouw is weer een stem in de felle discussie over de rechtvaardigheid van ons huidige pensioenstelsel. Minister Koolmees van Sociale Zaken heeft de vakbonden en werkgevers tot maart gegeven om met een akkoord te komen dat leidt tot een nieuw stelsel.

In een nieuwe vorm zal er naast een solidair pensioen waarschijnlijk ook ruimte komen voor vrije keuze en persoonlijke pensioenpotjes waardoor iedereen voor zichzelf zicht heeft op de ontwikkeling van zijn vermogen.