Waarom de westerse wereld praktisch kansloos is tegen de FIFA

Alle ogen zijn deze weken gericht op het WK voetbal in Qatar. Westerse landen krijgen kritiek, omdat zij maar weinig lijken te doen tegen de mensenrechtenschendingen in het land. Toch is het volgens sporthistoricus Jurryt van de Vooren niet zo makkelijk.

Verschillende landen waren van plan de OneLove-armband te dragen, maar de FIFA verbood dat op het laatste moment. Journalisten en toeschouwers die regenboogkleuren dragen, worden geweigerd in de stadions. Maar wat is daar tegen te doen?

'FIFA is de baas'

De macht van de FIFA is groot, zegt sporthistoricus Van de Vooren. "Bij deze organisatie zijn 211 landen aangesloten, er is geen concurrent. Andere landen kunnen niet zomaar even bepalen dat zij dan maar een WK gaan organiseren. De FIFA is de baas, klaar."

Volgens hem is het heel lastig voor individuele landen of zelfs continenten als Europa om in te grijpen. "Je bent een minderheid binnen die 211 landen. Meer dan de helft van die landen heb je nodig om in die discussie te winnen. Europa speelt daarin dus geen enkele rol."

Landen in een spagaat

En dat klinkt best gek, want alle goede voetballers willen in de Europese competitie spelen. "Op het veld zijn ze machtig", zegt Van de Vooren. "Maar in de organisatie eromheen niet."

Naast het feit dat westerse landen bij de FIFA in de minderheid zijn, spelen er volgens de historicus ook nog dubbele belangen. "De KNVB wil bijvoorbeeld het WK vrouwenvoetbal in 2027 naar Nederland halen, maar ze zitten daardoor in een spagaat. Ze willen niet bij de FIFA horen, maar hebben ze wel nodig. En Nederland is daarin echt geen uitzondering."

Geen corrigerende macht

Is er dan echt zo weinig te doen tegen de FIFA? "Binnen die organisatie zijn geen controlerende machten, zoals wij bijvoorbeeld binnen onze politiek kennen", legt Van de Vooren uit. "Dat principe bestaat niet. Beslissingen worden gemaakt door één persoon."

En dat is ook te zien bij Qatar, zegt hij. "Op het allerlaatste moment worden beslissingen ongedaan gemaakt of veranderd, zoals de OneLove-armband. En daar is dan geen corrigerende macht voor. De FIFA is een kasteel op een hele hoge berg met een groot slot eromheen."

Kans gemist

Er is wel een moment geweest om tegen de FIFA op te treden, zegt Van de Vooren, maar daar is volgens hem niet goed gebruik van gemaakt. "In 2010 zijn in één keer twee landen gekozen om een WK te organiseren, normaal is dat er maar één. Daardoor had de FIFA 4 jaar lang niet de mogelijkheid om landen koest te houden."

Hoe dat zit? Landen hoefden in die periode niet bang te zijn om zich tegen de organisatie uit te spreken, omdat er toch geen toernooien werden uitgedeeld.

'Dit is nog maar het begin'

Voor iedereen die de hoop had dat het na alle kritiek op de organisatie in de toekomst beter zal gaan, heeft Van de Vooren slecht nieuws. "Wat we nu meemaken in Qatar, is de norm voor het WK voetbal in de toekomst. Natuurlijk is dit al een absoluut dieptepunt, maar dit is nog maar het begin."

"Er is echt een scheiding tussen de westerse voetbalwereld, waar de voetballers en het geld zijn, en de rest van de FIFA, waar de stemrechten liggen. Dat lijkt op een stevige veldslag te zijn uitgedraaid. En de FIFA wint die."