Vier jaar na Mubarak: Egypte terug bij af?

De Arabische lente in Egypte is een grauwe. Deze week is het vier jaar geleden dat dictator Hosni Mubarak werd verdreven en aftrad. Maar de situatie is slechter dan voor de revolutie. In plaats van hervormingen, sociale gerechtigheid en een eerlijke verdeling van welvaart zit Egypte met hoge schulden, teruglopende inkomsten en brandstoftekorten. En een nieuwe leider die met een keiharde hand regeert: Abdel Fattah el-Sisi.

Als el-Sisi in 2013 president Mohamed Morsi van het Islamitisch Broederschap verdrijft wordt hij met 93% van de stemmen tot president verkozen. Zijn aanhangers dichten hem messiaanse trekjes toe, zijn tegenstanders noemen hem een militair dictator. el-Sisi onderdrukt zijn tegenstanders met hulp van politie en leger en veroordeelt hen in groepsprocessen ter dood. Hierdoor zijn er het afgelopen jaar relatief weinig protesten en demonstraties geweest. 

Gedood bij herdenking

Toch besluit een groep van twintig activisten twee weken geleden te gaan demonstreren. Op 24 januari, precies vier jaar na het begin van de volksopstand, lopen twintig socialistische activisten met een bloemenkrans naar het Tahrirplein om daar de bijna 900 doden van de revolutie te herdenken. De 32-jarige Shaimaa al-Sabbagh, moeder van een vijfjarig zoontje, wordt tijdens deze tocht geraakt door een politiekogel. Ze sterft in de armen van Mostafa Abdel Al, wiens poging om haar in veiligheid te brengen door vele iPhones wordt vastgelegd.

'Rozenmartelaar'

De beelden gaan de hele wereld over en duizenden Egyptenaren gaan de straat op om hun woede te uiten. Posters met ‘JeSuisShaimaa’ worden verspreid en Shaimaa krijgt de status van ‘rozenmartelaar’. Opnieuw treedt politie en leger hard op. Vijftien demonstranten sterven. En de vrienden en collega's van Shaimaa die ooggetuige waren van haar dood, worden opgepakt en verdacht van moord.  

Wali de kamelendrijver

EenVandaag spreekt hierover met Mostafa Abdel Al. Heeft hij nog hoop op ’brood, vrijheid en sociale rechtvaardigheid’, de leus van de revolutie en de laatste woorden die Shaimaa riep voor ze werd geraakt. Ook keren we terug naar Wali, een van de kamelendrijvers die in 2011 op het Tahrirplein werd ingezet tegen de demonstranten. In 2011 zocht EenVandaag hem op in Gizeh, vlak na het einde van de revolutie, -kijk hier de reportage terug- toen hij nog herstellende was van zijn verwondingen. Wali is nu 18 jaar. Durft hij nog te dromen voor hemzelf, en voor Egypte? 

Ook spreken we arabist aan Tilburg University Jan Jaap de Ruiter over het Egypte ná Moebarak.