Een Amerikaanse aanval op Iran is gisteren op het laatste moment afgeblazen, nadat Iran een spionagedrone had neergeschoten. En hoewel zo'n aanval zomaar tot oorlog zou kunnen leiden, is er niet eens toestemming van het Amerikaanse congres voor nodig.

De wet 'Authorization to Use Military Force' (AUMF) werd na 9/11 in het leven geroepen om snel en efficiënt te kunnen optreden bij terreurdreiging. De president kan hiermee het congres en de senaat passeren bij de inzet van militair geweld in de strijd tegen terrorisme. Amerikaanse presidenten hebben sinds de invoering vaak gebruik gemaakt van de wet. "De president kan hier veel mee, het is een volmacht", zegt Ruth Oldenziel, hoogleraar Amerikaanse Technische geschiedenis.

Bush, maar zeker ook Obama

Al voor het presidentschap van Donald Trump gebruikten George W. Bush en Barack Obama de bevoegdheid 37 keer voor militaire acties in veertien landen. Bush was de president die de bevoegdheid al binnen 2 weken na de aanslagen van 9/11 binnensleepte. Hij gebruikte de autoriteit vooral voor militaire acties tegen Irak.

Obama gebruikte de bevoegdheid nog vaker. Onder hem ging de discussie meestal over welke vorm van militair ingrijpen gerechtvaardigd was. "Het Amerikaanse parlement is doorgaans namelijk allergisch voor de inzet van troepen in het buitenland. Onder Obama werden regelmatig drones ingezet om in het buitenland doelen te bombarderen. Daarbij was altijd de discussie of dat onder de inzet van militaire troepen viel."

Lees ook

Initiatieven om de macht in te perken

In 2001 was het parlement eensgezind over de invoering van de wet, op de democratische Barbara Lee na. Zij stemde in 2001 tegen, maar stond daar toen helemaal alleen in. Haar dwarse houding werd zowel door veel Republikeinen als Democraten bekritiseerd.

Barbara Lee speelt nog steeds een belangrijke rol in het congres en krijgt tegenwoordig meer bijval. Er zijn nu verschillende initiatieven om de macht van de president in te perken. Met name het ingrijpen in Jemen, waarbij het presidentiële ingrijpen op steun van Saoedi-Arabië leunde, heeft parlementariërs aan het denken gezet.

Draagvlak minder groot

Het draagvlak in het parlement voor het militaire handelen van de president is aanzienlijk minder groot dan toen, ook omdat de president zelf een onzekere factor is. "Onder Trump is het met name spannend, omdat zijn mening nogal bepaald wordt door degene die hij het laatst heeft gesproken. Daarom is het steeds de vraag wie nu het beleid bepaald", zegt Oldenziel.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.