Vaste schooltijden en  zes weken schoolvakantie. Volgens sommige schoolleiders is het hopeloos uit de tijd. Negen scholen mogen van het ministerie van Onderwijs bij wijze van experiment flexibele schooltijden hanteren. Volgens deze scholen heeft de flexibilisering de toekomst. Maar zit nu echt iedereen daarop te wachten?

Alle scholen die meedoen aan het Experiment flexibilisering onderwijstijd doen dat op hun eigen manier. Sommige scholen zijn vijftig weken per jaar open en alleen rond kerst gesloten. De kinderen kunnen daar van acht uur ‘s ochtends tot zes uur ‘s avonds terecht en gezinnen kunnen op vakantie wanneer ze maar willen. Dat is bijvoorbeeld het geval op montessorischool Casa in Pijnacker. Volgens schoolleider Tessa Wessels is er veel vraag naar de flexibele tijden: “Ouders kunnen bij ons kiezen voor een regulier pakket, of voor een totaalpakket met flexibele schooltijden. Zeventig procent van de ouders kiest voor flexibele schooltijden.”

'Geef scholen de ruimte' 

Ook de sterrenschool in Zevenaar doet mee met het experiment. Deze school is vaak in de zomervakantie maar vier weken gesloten en ouders kunnen hun kinderen op verschillende momenten op de dag brengen en ophalen. Kinderen sparen vrije ‘knipkaartdagen’ op, die ze gedurende het hele jaar kunnen inzetten. “Er is geen ouder meer die altijd dezelfde tijden werkt, dus het is hopeloos ouderwets dat die schooltijden nog wel zo rigide zijn op veel scholen. Ik denk ook wel: kom op staatssecretaris, het is tijd om scholen de ruimte te geven om het anders te doen,” aldus Lidwien Kok, directeur van de sterrenschool.

In 2011 startte het ministerie van Onderwijs een proef met flexibele schooltijden. De discussie was aangeslingerd door De School in Zandvoort die in 2008 een heel nieuw onderwijsconcept neerzette met als onderdeel flexibele schooltijden. Het ministerie gaf met het experiment twaalf scholen de gelegenheid om af te wijken van de vaste schoolvakanties en de vijfdaagse schoolweek los te laten. Drie van de twaalf scholen zijn inmiddels afgehaakt omdat het experiment niet opleverde wat zij ervan verwachtten, of omdat de onderwijsresultaten eronder leden. In het voorjaar van 2018 onderzoekt de Onderwijsinspectie of de prestaties van de scholen onder de flexibilisering geleden hebben. Dan wordt ook besloten of meer scholen flexibele tijden mogen gaan toepassen.

Is er draagvlak voor?

In tijden van flexibilisering en 24-uurs-maatschappij lijkt het logisch dat ook het onderwijs die trend volgt. “Dat is al deels gebeurd doordat veel scholen het continurooster hebben ingevoerd,” aldus onderwijssocioloog Sjoerd Karsten (UvA). Het continurooster houdt in dat scholen de kinderen niet meer tussen de middag naar huis laten gaan, maar dat de juf of meester even een broodje eet met de kinderen in de klas, waardoor de kinderen ook vroeger in de middag vrij zijn. Toch vraagt Karsten zich wel af of iedereen erop zit te wachten om op elk denkbaar moment met de kinderen op vakantie te kunnen. “Dat speelt bij een bepaald deel van de ouders, met name in de Randstad.”

Ook een onderzoek wijst uit dat lang niet alle ouders flexibele schooltijden willen voor hun kind. Negen procent van de ouders zou hun kind naar een school brengen met flexibele onderwijstijden, maar twintig procent van de ouders zou daarentegen hun kind van school afhalen als de school de vaste tijden los zou laten.

Lijden de leerprestaties?

En dan is het nog de vraag wat al die flexibiliteit doet met de leerprestaties van de kinderen. Volgens de scholen lijden hun prestaties niet onder de nieuwe tijden. De Onderwijsinspectie durft er nog niets over te zeggen omdat er nog geen onderzoek naar gedaan is. Zowel Casa in Pijnacker als de sterrenschool in Zevenaar zijn voldoende beoordeeld door de inspectie. Socioloog Sjoerd Karsten denkt wel dat het kind niet met het badwater weggegooid moet worden. “Er zitten ook voordelen aan de klassieke manier van lesgeven. De disciplinaire werking bijvoorbeeld: het op tijd komen, je aanpassen aan het systeem en aan je klasgenoten. Dat zijn ook vaardigheden waar je de rest van je leven profijt van hebt.”

Wat één punt betreft hebben de flexibele scholen volgens Karsten helemaal gelijk. Zes weken zomervakantie is te lang. “Daar is veel onderzoek naar gedaan. Veel leerlingen staan dan echt te lang stil. Het zou beter zijn om die vakantieweken over het jaar te spreiden.”

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.