Als schilderijen geluid konden maken, wat zou je dan horen? Het klinkt onmogelijk, maar sonoloog en componist Roland Kuit brengt het verhaal van kunstwerken dichterbij met zijn 'klanktapijt'. Voor dit nieuwe werk, dat hij maakte bij schilderijen van de moderne kunstenaar Tomas Rajlich, nam hij geluiden van verf en kwast op via microfoontjes op het doek. Via computerbewerking maakte hij deze tot een muziekstuk, dat nu bij de schilderijen te horen is.

In het Praags atelier van Rajlich plaatste Kuit de microfoons aan de achterkant van het doek waarop de kunstenaar aan het werk was. Rajlich werkt met veel reliëf op het doek, dat op veel verschillende manier wordt aangebracht. "Er zijn veel voorbeelden van waar hij op een bepaalde manier over het doek gaat, waar ik vervolgens iets mee doe", vertelt Kuit. Zo hoor je het besmeren van het doek, of een spatel die de verf aanbrengt. "Zijn werk is echt onderzoek naar 'hoe werk je met verf', en zo doe ik onderzoek naar het creëren van een relief met geluid."

Aubade aan de kunstenaar

In de muziek die daar uit voortkomt hoor je van alles terug. "Je hoort het peuteren, het strijken... Als een soort korreltjes verf die over het canvas gaan. Mijn werk is een aubade aan Tomas." Het gecomponeerde muziekstuk, 'Tactile Utterance', klinkt niet als de muziek die wij gewend zijn. "Tomas schildert geen verhaal, en dat is mijn muziek ook niet. Het zijn texturen die je hoort."

Kunstenaar Tomas Rajlich aan het werk, terwijl hij wordt opgenomen

Daarmee kan je het niet vergelijken met bijvoorbeeld popmuziek. Voor het 'klanktapijt' van Kuit moet je als luisteraar harder werken. "Laten we zeggen: popmuziek zie ik als iets dat in het snoepvak zit in de supermarkt. De boodschap is vaak infantiel, heel makkelijk, snel en helder. Je hapt dat zo weg. Dat vind ik jammer, want muziek is juist een kunstvorm die zich met tijd bezig houdt." Hij hoopt dat zijn werk ervoor zorgt dat muziek zich verder ontwikkelt. "Ik hoop dat mijn muziek nieuwe wegen zal openen. Het wordt nu nog maar begrepen door een handjevol mensen."

Toekomst van de muziek

Ondanks dat er zoveel innovatie is in de wereld, blijven akoestische instrumenten al lange tijd dezelfde. Kuit ziet graag dat dat anders wordt. "Instrumentbouwers: ga eens praten met mensen achter de 3D-printer en kijk wat daaruit komt. Dan krijg je weer heel andere instrumenten. De andere geluiden die we kennen beginnen gewoon een beetje saai te worden."

Zelf zou hij nog graag zijn klanktapijten in de openbare ruimte plaatsen, zoals bijvoorbeeld op verschillende stations. "Je kunt per ruimte een audiosculptuur plaatsen. Daarmee kan je jezelf als ruimte een gezicht geven." Hij zou daar graag aan beginnen. "Misschien zijn we er wel aan toe, maar omdat het nog niet gebeurt, komen we het nog niet tegen."

De schilderijen van Tomas Rajlich, samen met het klanktapijt, zijn eind september te zien op een grote internationale expositie in Armenië. Is dat volgens Kuit de beste manier om de muziek te ervarem? "Het kan ook los, maar ik vind het extra mooi als het allemaal samenkomt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.